Скачать или смотреть سیروس پرهام - بازگشت به ایران

سیروس پرهام (متولد ۳ بهمن ۱۳۰۷ - درگذشته ۲۴ شهریور ۱۴۰۴) پژوهشگر، مترجم، نویسنده، ویراستار، منتقد ادبی، هنرشناس و فرش‌شناس برجسته ایرانی بود که با نام‌های مستعار «میترا»، «دکتر میترا» و «سایروس برام» شناخته می‌شد. او از بنیان‌گذاران سازمان اسناد ملی ایران، پیشگام ویراستاری در ایران و یکی از برجسته‌ترین کارشناسان قالی و دستبافت‌های عشایری بود. پرهام همچنین به عنوان یکی از اولین منتقدان ادبی به شیوه غربی در ایران و مترجم شعر کلاسیک غربی به فارسی شناخته می‌شود.

زندگی و تحصیلات
سیروس پرهام در ۳ بهمن ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد. او در سال ۱۳۳۰ مدرک لیسانس و در سال ۱۳۳۳ مدرک دکترای علوم سیاسی را از دانشگاه برکلی آمریکا دریافت کرد. این تحصیلات پایه‌ای برای فعالیت‌های گسترده او در حوزه‌های مختلف از جمله نقد ادبی، هنرشناسی و مدیریت اسناد شد.

فعالیت‌های حرفه‌ای
پرهام در سال ۱۳۳۶ به عنوان نویسنده در مجله تهران ژورنال وابسته به مؤسسه اطلاعات مشغول به کار شد. مقاله‌ای که درباره وضعیت بایگانی راکد وزارت دارایی نوشت، توجه فردی به نام فارمر (نماینده یونسکو برای تأسیس مرکز بایگانی راکد ایران) را جلب کرد. این آشنایی منجر به همکاری در پروژه‌های مختلف و نهایتاً تأسیس سازمان اسناد ملی ایران در سال ۱۳۴۹ شد که پرهام تا سال ۱۳۵۹ به عنوان رئیس آن فعالیت کرد. پس از بازنشستگی، به عنوان ویراستار در سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی مشغول شد. او همچنین اولین ویراستار مؤسسه انتشارات فرانکلین (که امروزه به نام علمی و فرهنگی شناخته می‌شود) بود و در سال ۱۳۹۵ همراه با مهدی قنواتی و مهناز مقدسی، انجمن صنفی ویراستاران را تأسیس کرد.

فعالیت‌های ادبی و هنری
پرهام از پیشگامان نقد ادبی به شیوه غربی در ایران بود. کتاب رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات (۱۳۳۴) او که پس از دو ماه نایاب شد، به همراه مکاتب ادبی رضا سیدحسینی، از اولین آثار مرجع در این حوزه محسوب می‌شود. او به عنوان منتقد مارکسیست و فعال‌ترین منتقد ادبی جامعه‌گرای دهه ۳۰ شناخته می‌شود، هرچند برخی مانند محمد شمس لنگرودی معتقدند که نقد او مرزبندی شدیدی بین رئالیسم و غیررئالیسم ایجاد کرده است. پرهام همچنین در ترجمه شعر غربی به فارسی پیشگام بود و آثار والت ویتمن مانند گزیده اشعار والت ویتمن و ای آن‌که مرا اکنون در دست داری را ترجمه کرد.

در حوزه هنرشناسی، او به عنوان سرویراستار پروژه ۱۵ جلدی سیری در هنر ایران نوشته آرتور اپهام پوپ و فیلیس اکرمن فعالیت کرد. پرهام همچنین از پژوهشگران برجسته فرش‌شناسی ایران بود و آثاری چون دستباف‌های عشایری و روستایی فارس و شاهکارهای فرشبافی فارس را تألیف کرد که به عنوان منابع درسی و مرجع در این رشته شناخته می‌شوند. او مدتی عضو هیئت مدیره موزه فرش ایران نیز بود.

فعالیت‌های مطبوعاتی
پرهام در نشریات مختلفی از جمله خوشه (متعلق به شاعران نوپرداز)، جنگ صدف (وابسته به حزب توده) و انجمن کتاب فعالیت داشت. او همچنین سلسله مقالاتی با نام مستعار «سایروس برام» درباره انقلاب ایران در روزنامه اطلاعات نوشت که بعداً به کتاب انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد.

کتاب‌شناسی (گزیده)
*رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات*، انتشارات نیل، ۱۳۳۴، ۱۳۳۶، ۱۳۴۵، ۱۳۴۹، ۱۳۵۳، ۱۳۶۰، ۱۳۶۲، ۱۳۹۴ (چاپ هشتم، نشر آگاه)
کتابهایی که دنیا را تغییر دادند (ویراستار)، فرانکلین، ۱۳۳۶، ۱۳۵۷، ۱۳۸۲، ۱۳۹۰
*انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی*، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ۱۳۵۷
دستباف‌های عشایری و روستایی فارس (با همکاری سیاوش آزادی)، دو جلد، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، جلد اول ۱۳۶۴، جلد دوم ۱۳۷۱
*شاهکارهای فرشبافی فارس*، کتابخانه مرکز اسناد و مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۰
سیری در هنر ایران (مسئول پروژه ترجمه و سرویراستار)، علمی و فرهنگی، ۱۳۸۲–۱۳۹۰
گزیده اشعار والت ویتمن (ترجمه)، مروارید، ۱۳۷۹
ای آنکه اکنون مرا در دست داری (ترجمه)، مروارید، ۱۳۹۳
*همگام با زمانه*، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۹
و سازمان‌دهنده آن سیروس پرهام»، مجله بخارا