Nef'i Kimdir? Neden ve Nasıl Öldürüldü?

Asıl adı Ömer olan Şair Nef'î, 1572 yılında Erzurum'un eski adı Hasankale olan Pasinler ilçesinde doğdu. Küçük yaşlardan itibaren iyi bir eğitim gören şair, Erzurum'da öğrenimine devam ederken genç yaşında şiir yazmaya başlar. İlk mahlası, "zararlı" anlamına gelen "Darrî" iken, o tarihlerde Erzurum defterdarı olan Gelibolulu Mustafa Âli, şairin şiirlerini görmüş, beğenmiş ve bu genç şaire, "faydalı" anlamına gelen "Nef''î" mahlasını vermiştir.

Padişah 1. Ahmet zamanında İstanbul'a gelen Nef'î, şairlik kabiliyeti ile kısa sürede meşhur olur. Özellikle fahriye ve hicivleri dilden dile dolaşır. Edebiyatta fahriyeler övgü amacıyla, hicivler ise yergi amacıyla yazılırdı. Nef'î Klasik Türk edebiyatının, bu birbirine zıt iki alanında, yani fahriyede ve hicivde çok başarılı olmuştur. Övmek istediği kişileri göklere çıkarırken, yermek istediği kişileri hicivleriyle yerin dibine sokar.

Nef'î, hicivde o derece ileri gitmiştir ki; parasız kaldığı zamanlarda, Kırım'da bulunan babasını bile "peder değil bu belâ-yı siyahtır" diyerek hicvetmekten geri kalmamıştır. Kendisine "köpek" diyen Tâhir Efendi'ye söylediği "Tâhir Efendi bana kelp demiş" diye başlayan hicvini bilmeyen yoktur.
Gerek devlet adamı gerekse şair olsun Nef'î hata ve kusurlarını gördüğü ya da kendisini çekemeyip ileri geri konuşan kişiler hakkında şairlik gücünü kullanarak çok sert hicivler yazar. Sihâm-ı Kazâ isimli eserinde hicivlerin, yergilerin, küfürlerin ve harakaretlerin hemen hemen her türlüsüne rastlanır. Sonunda hicivleri, korkunç bir şekilde ölümüne sebep olur.

27 Ocak 1635 tarihinde, Şair Nef'î'yi konağına getirten Vezir Bayram Paşa, ona bir sürü hakaret ettikten sonra öldürülmesi için cellatlara teslim eder. Cellatlar Nef'î'yi konağın odunluğuna indirip kementle boğarlar ve cesedini denize atarlar. Şu beyit onun için söylenmiştir:

Gökten nazîre indi Sihâm-ı Kazâ'sına
Nef'î diliyle uğradı Hakk'ın belâsına

KAYNAKLAR:
"İslam Ansiklopedisi Nef'î Maddesi"
(Metin AKKUŞ)

"Öldürülen 101 Şair
(Mustafa CEYLAN)

"Edebî Hicivden Sövgüye: Nef'î'nin Hicvindeki Değişim"
(Tulga OCAK)

"Küfrün Süjesi ve Objesi olan Şair: Nef'î"
(İdris YALÇIN - Kenan BOZKURT)

#Nefî
#ŞairNefî
#GeliboluluMustafaÂlî
#ErzurumDefterdarı
#Darrî
#BayramPaşa
#ŞeyhülislâmYahya
#TâhirEfendi
#Kelp
#Hiciv
#Fahriye
#Kaside
#Hasankale
#Pasinler
#DördüncüMurad
#MüftiEfendi
#SihâmıKazâ
#YılanDilli