Trap naar grafkelder Magnuskerk in Anloo blijft archeologische puzzel

De mysterieuze trap naar de opgegraven grafkelder in de Manguskerk in Anloo komt waarschijnlijk uit de achttiende eeuw. Maar het is ook niet uit te sluiten dat de trap toch ouder is en uit de late Middeleeuwen komt.

De trap is en blijft een grote archeologische puzzel. Hoe kan het dat er een trap met Middeleeuwse veldkeien toegang geeft tot een achttiende-eeuwse grafkelder?

Baksteen
Archeologen Kuno Koopstra en Pieter den Hengst hebben zich er de afgelopen weken over gebogen. "De trap is door de fundering van de huidige kerk heen gelegd. Die fundering komt uit 1050. Onder de trap hebben we baksteensporen gevonden. Vanaf 1200 konden mensen baksteen maken, dus ergens tussen 1200 en 1750 is die trap aangelegd. De trap is dus jonger dan de kerk", concludeert Den Hengst.

Koopstra: "Maar als de trap pas in 1750 is gebouwd blijft het raar dat het met zulke enorme veldkeien is gebeurd, in plaats van baksteen. Maar misschien wisten de bouwers van de kelder niet dat er een fundering van de kerk zit en kwamen ze die toen pas tegen. Om een trap aan te kunnen leggen moest een deel van de fundering worden afgebroken. Misschien dat toen besloten is de loodzware keien niet naar boven te tillen, maar opnieuw te gebruiken voor de trap."

Mysterie blijft
Volgens beide archeologen valt ook niet uit te sluiten dat de trap ooit naar een ruimte liep, die niet meer bestaat. Martin Panman van de Stichting Vrienden van de Magnuskerk is blij dat de trap een beetje mysterieus blijft. "Volgens legendes zouden delen van het dode lichaam van de beschermheilige Mangus van de kerk ooit in een aantal kerken bewaard zijn, en misschien wel een deeltje in Anloo. Misschien ging de trap wel naar die bewaarruimte, maar dat is speculatie."

Trap en kelder samen zijn uniek
Hoe dan ook, archeologen Den Hengst en Koopstra komen tot de conclusie dat de combinatie van trap en grafkelder uniek is. "In Groningen is er een tiental van dergelijke kelders maar niet met zo'n trap, ik denk zelfs dat het de enige is in Nederland", aldus Den Hengst.

Restauratie bijna klaar
Terwijl de archeologen hun onderzoekswerk voortzetten is metselaar-timmerman Mus inmiddels vergevorderd met de restauratie van de kelder. "De trap heeft nieuwe zijmuren gekregen van oude 'kloostermoppen-achtige' baksteen, er is verlichting in aanleg, het betonnen dak is bijna klaar en daarop ga ik de originele plavuizen uit de kerk weer terugleggen. Tenslotte maak ik een luik met het familiewapen van Unico Evert Alberda, die de kelder ooit liet bouwen", aldus Mus. Voor hem is dit de bijzonderste klus in zijn veertigjarige loopbaan.

Volgens Panman is het belangrijk dat de kelder te bezichtigen blijft. "De kerk is niet alleen religieus erfgoed, maar vanwege zijn ouderdom ook cultureel erfgoed. Dat moeten we zo goed mogelijk laten zien. Door het openstellen van de kelder kunnen we laten zien hoe rijke landadel destijds met hun doden omging."