Makineler Düşünebilir mi?: Zihin Felsefesi ve İnsan Olmayı Sorgulamak

Ayhan Çitil Descartes ve Kant'tan yola çıkarak, zihin felsefesi kapsamında makineler düşünebilir mi, insan olmanın anlamı nedir, neye insan deriz konularını sorguluyor.

Konuşmacı: Prof. Dr. Ayhan Çitil
Düzenleyen: Kocaeli Kültür Kolektifi Derneği (2016)
Moderatör: Fehmi Ünsalan

FELSEFEYE YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLAMALARI:

Qualia:

Türkçede tam karşılığı olmayan felsefi bir kavramdır. Algılanan özneye dair algılayan öznede oluşan deneyim. Örneğin portakalın rengi portakala aittir ama bu rengi görme hissi portakalı görendedir. Ya da elimize iğne battığında hissettiğimiz acı iğnenin bir özelliği değil, bize ait bir özelliktir. Bundan hareketle anti-materyalist görüş tamamen materyalist bir dünya olamayacağını, rengi, acıyı, tadı hisseden bir ruh olması gerektiğini, madde dışında ayrı bir varlık olduğunu savunur. Buna karşın günümüzde materyalist görüş ise iğnenin parmağımıza battığında parmağımızdaki sinirlerin sinyalleri beynimize ileterek, beynimizde meydana gelen elektriksel uyaranların kimyasalların ve hormonların tetiklenmesine neden olduğunu ve bizim de buna "acı" ismini verdiğimizi savunur. Yapay zeka çalışmalarındaki en kritik felsefi kavram bu Qualia kavramıdır. Bu kavramdan hareketle anti-materyalist görüş asla insan gibi düşünen bir makine yapılamayacağını savunur. Materyalist görüş ise insanında neticede organik bir makine olduğunu, sadece çok karmaşık ve kompleks olduğu için hisler ismini verdiğimiz bu duyuları algılama mekanizmasının kendini (bedeni) algılamak şeklinde, "benlik" dediğimiz kendi kendini algılamaya yol açtığını savunur. Ve bundan yola çıkarak yapay zekaya sahip bir makineninde kendine has bir algılama ve düşünme biçiminin prensipte olabileceğini savunur.

Zihin Felsefesi:

Zihin felsefesi, zihin, zihinsel olaylar, zihinsel işlevler, zihinsel özellikler, bilinç ve bunların fiziksel bedenle, özellikle beyinle ilişkilerini inceleyen felsefenin bir alt araştırma koludur. Bedenin zihinle ilişkisi bakımından zihin-beden sorunu, zihnin doğası ve onun fiziksel bedenle ilişkili olup olmadığı gibi diğer sorunlara rağmen, zihin felsefesinin merkezinde yer alan bir sorun olarak görülmektedir. (Devamı için bknz.: https://tr.wikipedia.org/wiki/Zihin_f... )

Turing Testi:

Turing testi, ilk olarak 1950 yılında Mind adlı felsefe dergisinde ünlü İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing'in Computing Machinery and Intelligence[1] başlıklı ünlü makalesinde sözü edilen kavram. Turing testinin amacı, bir makinenin düşünebildiğini söyleyebilmenin mantıksal olarak mümkün olup olmadığıdır. (Devamı için bknz.: https://tr.wikipedia.org/wiki/Turing_... )

Çin Odası Deneyi:

Günümüzde Turing Testi, yapay zeka değerlendirmesinde kırılma noktası olarak kabul edilmektedir. Bir makinenin Turing Testi’ni geçmesinin ‘düşünen makine’ olması için yeterli olduğu görüşlerine karşıt olarak, anlamanın ve düşünmenin bir dizi algoritmayı takip etmekten daha karmaşık olduğunu savunan felsefeci John Searle tarafından Çin Odası savı ortaya atılmıştır. (Devamı için bknz.: http://www.elektrikport.com/teknik-ku... )

Çin odası argümanını eleştiren pdf makale için lütfen bknz.: http://www.ethosfelsefe.com/ethosdiya...

Singularity (Tekillik):

Kütleçekimsel tekillik için bknz.: https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BC...

Yapay Zeka tekillik kavramı için video:    • Ex Machina ya da Makineler Düşünebili...  

AYHAN ÇİTİL KİMDİR:
https://www.29mayis.edu.tr/akademik-k...

.