ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਜੀ ਦਾ ਰੁਮਾਲ।

ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ:

ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ

1. *ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸ:*
- ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਸੀ।
- ਕਸਬੇ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ "ਡੇਰਾ" ਇੱਕ ਡੇਰੇ ਜਾਂ ਬੰਦੋਬਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

2. *ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ:*
- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਾਲ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਸ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 1539 ਵਿੱਚ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ

1. *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ:*
- ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿੱਖ ਅਸਥਾਨ ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

2. *ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ:*
- ਕਸਬਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੇ ਸਬੰਧ ਹਨ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ

1. *ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਕੋਰੀਡੋਰ:*
- 2019 ਵਿੱਚ, ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਕੋਰੀਡੋਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਕੋਰੀਡੋਰ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

2. *ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ:*
- ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ

- *ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ:*
- ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਾਰੀਖਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰਪੁਰਬ।

- *ਵਿਰਸਾ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ:*
- ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਆਪਣੀ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸਦੀਵੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
Dera Baba Nanak is a small town located in the Gurdaspur district of Punjab, India. It holds significant historical and religious importance, especially in Sikhism. Here’s an overview of its history and significance:

Historical Background

1. *Founding and Early History:*
- Dera Baba Nanak was established by the first Sikh Guru, Guru Nanak Dev Ji, after his travels around the world to spread his teachings.
- The town is named after him, and "Dera" refers to a camp or settlement.
2. *Kartarpur Sahib:*
- Guru Nanak Dev Ji spent the last years of his life in Kartarpur, which is now in Pakistan, across the Ravi River from Dera Baba Nanak. Kartarpur Sahib is the site where Guru Nanak settled after his missionary travels and is also where he passed away in 1539.

Religious Significance

1. *Gurdwara Darbar Sahib:*
- Dera Baba Nanak houses Gurdwara Darbar Sahib, a significant Sikh shrine that commemorates Guru Nanak Dev Ji's life and teachings.
- The gurdwara holds a Janam Asthan, marking the site associated with the Guru’s presence.

2. *Guru Nanak's Life:*
- The town and its surroundings are deeply associated with the later years of Guru Nanak Dev Ji’s life, and many Sikhs visit Dera Baba Nanak to pay homage.

Modern-Day Importance

1. *Kartarpur Corridor:*
- In 2019, the Kartarpur Corridor was inaugurated, connecting Dera Baba Nanak in India with the Gurdwara Darbar Sahib in Kartarpur, Pakistan.
- This corridor allows Sikh pilgrims to travel visa-free between the two countries to visit the historic gurdwara.

2. *Pilgrimage Site:*
- Dera Baba Nanak serves as a starting point for Sikh pilgrims traveling to Kartarpur Sahib, making it an important location for Sikh religious tourism.

Cultural Impact

- *Festivals and Celebrations:*
- The town witnesses numerous festivals and religious celebrations, especially on significant dates related to Guru Nanak Dev Ji's life, such as Gurpurab.

-*Heritage and Preservation:*
- Efforts have been made to preserve the historical and cultural heritage of Dera Baba Nanak, including the restoration of old structures and the promotion of its historical significance.
Dera Baba Nanak, with its rich historical and religious heritage, remains a vital location for Sikhs worldwide, symbolizing the enduring legacy of Guru Nanak Dev Ji and his teachings.
#derababananak #gurunanakdevji #guruangaddevji #guruarjandevji #guruhargobindsahibji #sikhhistoryexplained #babalakhmidasji #babashrichandji #historyderababananak #historicalplacespunjab #corridor #kartarpursahibcorridor #kartarpurvlog