Henk Manschot – Nietzsche en de aarde

Lezing van Henk Manschot op het symposium ‘Filosofie en ecologie: Nietzsche en Heidegger over onze omgang met de aarde’ van 29 januari 2021, georganiseerd door het Colloquium Levensfilosofie. Zie ook: https://levensfilosofie.nu/annonces/2...

NB: Helaas is het begin van de lezing niet opgenomen, waar Henk Manschot ons een prachtige tour gaf door de omgeving en het huisje van Nietzsche in Sils Maria, die Henk zelf bezocht heeft.

Vivo ergo cogito (Nietzsche)

‘De aarde heeft een huid, die huid heeft ziekten. Een van die ziekten is bijvoorbeeld de mens.’ Deze diagnose van de moderne tijd gaf Nietzsche al in 1882. Het bracht hem ertoe om op zoek te gaan naar de zin en betekenis van de aarde, en van een ‘ge-aarde’ levensstijl. In mijn presentatie wil ik laten zien hoe Nietzsche in zijn dagelijks leven en in zijn denken werkt aan een filosofie die ‘de aarde haar zin en de mensen hun hoop teruggeeft’. In het voetspoor van Nietzsches persoonlijke zoektocht en filosofische ambities probeer ik zijn nieuwe ‘wijsheid van de aarde’ aan het licht te brengen, een ‘terra-sofie’, die het motto ‘Blijf de aarde trouw’ tot leidraad neemt. Kan Nietzsches aanpak ons inspireren om het hemd van culturele gewoonten en politieke illusies waarin wij zijn ingesnoerd draad voor draad los te halen en op weg te gaan naar nieuwe waarden en andere manieren van leven?

Henk Manschot is emeritus-hoogleraar ethiek en voormalig rector van de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Hij studeerde theologie in Nederland en filosofie en politieke wetenschappen in Parijs. Zijn huidige onderzoek richt zich op filosofische ecologie, terrasofie en kosmopolitieke vorming. Recente publicaties: (2016) Blijf de aarde trouw. Pleidooi voor een Nietzscheaanse terrasofie. (Van Tilt/Boom). Engelse editie (2020) Nietzsche and the Earth. Biography, Ecology, Politics. (Bloomsbury). Twee artikelen: ‘Re-imagining the human. Over Mens worden in het Antropoceen. Een humanistische visie’. Verschenen in: Zorg voor de Aarde, herstel van de wereld. Levensbeschouwelijke responsies op de ecologische crisis. Uitgave van Stichting Pardes (p. 67-109). ‘Duurzaamheid en draagvlak. Een politiek-filosofische beschouwing over deliberatieve democratie en “glokalisering”’. (Geschreven in samenwerking met Caroline Suransky en Fernando Suarez Muller). Verschenen in Mens en Maatschappij. Tijdschrift voor Sociale Wetenschappen. (2020) Volume 9, No. 3, p. 241–273. Amsterdam University Press.