Utrecht, kerkklokken Jacobikerk

303) De kerkklokken van de Jacobikerk te Utrecht op Open Monumentendag!
   • Utrecht, kerkklokken Jacobikerk  
Zaterdag 11 september 2021, 14:30 uur


De patroonheilige van de Jacobikerk was Jakobus de Meerdere, en de kerk werd dan ook aangedaan door pelgrims op weg naar Santiago de Compostella. Tegenwoordig herinnert de windvaan op de toren in de vorm van een sint-jakobsschelp, en de vele in de kerk voorkomende Jakobsschelpen nog aan dit verleden.

De kerk is ontstaan in een kleine handelsnederzetting aan een tak van de Rijn, even noordelijk van de handelswijk Stathe, die in de 12e eeuw binnen de omwalling van Utrecht werd opgenomen. In 1173 wordt de kerk voor het eerst genoemd. Het huidige gebouw is gebouwd aan het eind van de 13e eeuw. De kerk werd tussen 1330 en 1460 in fasen uitgebreid om tegemoet te komen aan de steeds groeiende bevolking. Uiteindelijk is de toren rond 1400 ingebouwd geraakt door de omringende schipbeuken. De toren kreeg in 1410 een zeer hoge naaldspits. De oudste delen van de kerk dateren uit de 13e eeuw, maar de huidige vorm als een geheel in steen overwelfde hallenkerk dateert uit de 15e eeuw.

In 1566 vond ook in de Jacobikerk een Beeldenstorm plaats. Vlak daarvoor was er bij de Antwerpse geelgieter Jan de Clerk, een nieuw koorhek besteld in Renaissancestijl. Vanwege de reformatie is alleen het hoofdkoor vervangen. Tijdens de Opstand, bij het beleg van kasteel Vredenburg in 1576-1577 raakten de zuid- en westzijde van de toren door beschieting beschadigd. In deze roerige tijden was Hubert Duifhuis, een voormalig katholiek pastoor, predikant van de Jacobigemeente. In 1580 werd de kerk definitief protestants.

De zeer ranke torenspits (reikend tot ca. 80 m) woei om tijdens de zomerstorm van 1674. Hierbij ging ook de beiaard uit ca. 1650, van de gebroeders Hemony, verloren. De spits stortte met carillontorentje door het dak en het stenen gewelf heen. Het gewelf werd nadien niet hersteld, maar vervangen door de nog aanwezige houten zoldering. Mogelijk zijn de grote draagbalken van deze zoldering afkomstig uit het ingestorte schip van de Domkerk. De torenspits werd eveneens niet hersteld, maar vervangen door een laag tentdak. Het tentdak werd in 1812 afgeplat om als seinpost te kunnen dienen voor het Franse leger.

Pas in 1953 werd een nieuwe spits gebouwd, aanmerkelijk lager dan de oorspronkelijke. De toren is nu 63 meter hoog. In 1975-76 is de kerk, tegelijk met vijf andere oude binnenstadskerken grondig gerestaureerd en gerenoveerd. De kerk is momenteel in gebruik bij de Wijkgemeente Jacobikerk van de Protestantse Gemeente Utrecht (PGU) en rekent zich tot de modaliteit van de Gereformeerde Bond.


→ Kerkklok 1: Salvator, Steven Butendiic, 1479, 1820 mm, ca. 4000 kg, A0

→ Kerkklok 2: Jacob, Eijsbouts, 1992, 1537 mm, 2250 kg, c1

→ Kerkklok 3: Maria, Petit en Fritsen, 1954, 1157 mm, 940 kg, f1

→ Kerkklok 4: Johannes Baptist, Petit en Fritsen, 1953, 1035 mm, 690 kg, g1

→ Kerkklok 5: Jozef, Petit en Fritsen, 1954, 922 mm, 490 kg, a1

Zie verder ook: https://www.utrechtsklokkenluidersgil...


In het bijzonder dank aan Jesse Oostermann!