Скачать или смотреть इलेक्शन कमिशनने काय करायला पाहिजे? By SAHIL SONTAKKE |

केंद्रीय निवडणूक आयोग
#ही एक घटनात्मक आणि स्वायत्त संस्था आहे
#निवडणुकींवर देखरेख ठेवणे, निवडणुकांवर नियंत्रण ठेवणे व सूचना देणे इत्यादी बाबी अनुच्छेद 324 मध्ये नमूद करण्यात आलेले आहेत
#तर मतदार याद्यांबाबत तरतुदी, प्रौढ मताधिकार यासारख्या तरतुदी अनुच्छेद 325 ते 329 मध्ये नमूद करण्यात आलेल्या आहेत
#सद्यस्थितीमध्ये निवडणूक आयोगामध्ये एक मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि इतर दोन निवडणूक आयुक्त यांचा समावेश आहे
#राष्ट्रपतींकडून निवडणूक आयुक्तांची नेमणूक केली जाते व त्यांचा कार्यकाळ सहा वर्षे किंवा वय वर्ष 65 पर्यंत असतो
#नव्या 2023 मधील कायद्यानुसार पंतप्रधान, विरोधी पक्षनेता आणि केंद्रीय कॅबिनेट मंत्री यांच्या समितीने दिलेल्या सल्ल्यानुसार राष्ट्रपती‌‌न द्वारे निवडणूक आयुक्तांची नेमणूक केली जाते
#साहजिकच समितीमध्ये सत्ताधारी पक्षाचे बहुमत होत असल्यामुळे निवडणूक आयोगाच्या निष्पक्षतेवर व स्वायत्तेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण केले जात आहे
#विशेष म्हणजे अनुप बनवरलाल खटल्यामध्ये सर्वोच्च न्यायालयाने पंतप्रधान, विरोधी पक्षनेते आणि सरन्यायाधीश यांची समिती नेमण्यात यावी असा सल्ला दिलेला होता

निवडणूक आयोगाकडून केली जाणारी कार्य
#मतदार याद्या तयार करणे त्यामध्ये दुरुस्ती करणे, राजकीय पक्षांना मान्यता देणे, पक्षचिन्ह देणे, मॉडेल कोड ऑफ कंडक्ट अर्थात आचारसंहितेची अंमलबजावणी करणे
#राजकीय पक्षांमधील फूट म्हणजेच स्प्लिट आणि मर्ज याबाबत निर्णय देणे सदस्यत्व रद्द करण्याबाबत निर्णय घेणे निवडणुकीच्या खर्चावर देखरेख ठेवणे
#राष्ट्रपती आणि राज्यपाल यांना सभागृहातील सदस्याचे सदस्यत्व रद्द करण्याबाबत सल्ला देणे

पाच प्रकारच्या मतचोरीचा आरोप केला जात आहे
#डुप्लिकेट मतदान
#खोटे आणि चुकीचे पत्ते
#एकाच पत्त्यावर अनेक मतदान कर्त्यांची नोंदणी
#चुकीचे फोटो
#फॉर्म सिक्स चा गैरवापर केला जाणे

निवडणूक आयोगाने काय करायला हवे
#मतदार यादी मशीन रिडेबल फॉरमॅटमध्ये उपलब्ध करून देणे गरजेचे आहे जेणेकरून उपलब्ध माहितीचे विश्लेषण अभ्यासक नागरी समाज आणि नागरिक करू शकतील त्यामुळे निवडणूक आयोगावर उपस्थित झालेले प्रश्नचिन्ह दूर करायला देखील मदत होईल