น้อยใจยา (ฉบับแปลไทย ภาคกลาง)

ที่มาที่ไปของ น้อย ใจยา
น้อยใจยา เป็นบทละครที่ท้าวสุนทรพจนกิจ (ใหม่ บุญมา)กวีประจำราชสำนักของพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ประพันธ์ขึ้นถวาย(ตามที่พระราชชายาทรงผู้เรื่อง) และประทานอนุญาตแสดงในโอกาสคล้ายวันประสูติ(ครบ 60 พรรษา แสดงที่ วัดสวนดอก)ซึ่งพระราชชายาทรงแกัไขบทบางตอนให้เหมาะสมพร้อมกับทรงประพันธ์คำร้องประกอบทำนองเพลง พื้นเมืองเดิมของล้านนา ได้แก่ซอทำนองล่องน่าน ซอทำนองเงี้ยวลา ละครจัดแบ่งเป็นฉาก ๆ คือ ฉากห้วยแก้วฉากบ้านท้าวไชยลังกา และฉากบนศาล

ส่วนเรื่องราวตามเนื้อเพลงนั้นก็คือ..........
สมัยหนึ่งมีบ่าวบ้านชื่อ “น้อยใจยา” (คนเมืองเวลาบวชเป็นเณรเมื่อสึกออกมาจะนำหน้าว่า “น้อย” นำหน้า ส่วนถ้าสึกจากพระ จะเรียกว่า “หนาน”) ได้รักชอบพอกันกับ “นางแว่นแก้ว” ลูกสาวคหบดีแต่ว่าทางบ้านนางแว่นแก้วได้หมั้นหมายนางแว่นแก้วไว้กับ “ส่างนันตา” พ่อค้าชาวเงี้ยว (ไทใหญ่) หรือพม่า(ปะหล่องต่องสู่) ข่าวนี้ก็ไปเข้าหูน้อยใจยาน้อยใจยาเลยนัดนางแว่นแก้วมาสอบถามความจริงพอซักถามความจริงแล้วน้อยใจยาก็รู้ว่าแท้จริงแล้วนางแว่นแก้วได้รักน้อยใจยาอย่างแนบแน่นจึงตัดสินใจที่จะพากันหนี แต่หนีได้ไม่นานเท่าไรพ่อของนางแว่นแก้วกับส่านนันตา ก็พาคนออกติดตาม จนพบทั้งสอง
เรื่องราวก็เลยขึ้นโรงขึ้นศาล เพื่อให้ศาลตัดสินปัญหาความรักในครั้งนี้ส่างนันตาหาว่าน้อยใจยา ได้ลักคู่หมั้นหนีไป แต่พอซักถามไปมาตัวน้อยใจยากับนางแว่นแก้วก็ชนะความ ทำให้ทั้งสองคนก็ได้แต่งงานกันในที่สุด

ส่วนเนื้อเพลงที่เอามาลงไว้เป็นการตัดพ้อกันต่อว่าระหว่างน้อยใจยากับนางแว่นแก้ว เป็นการใช้ภาษาได้อย่างสวยงามและมีการถามความไปมาของเรื่องราวข่าวลือการหมั้น และมาถามว่าจริงไหมมีการตัดพ้อระหว่างคนรักสุดท้ายนางแว่นแก้วก็ตอบรักน้อยใจยาอย่างไม่มีอะไรแอบแฝง ดังเช่นในท่อนหนึ่งนางแว่นแก้ว ร้องว่า “ใจ๋คำญิงนี้หนิมเตี่ยงมั่น ….บ่เป๋นหองเปิ้น..คนใด…ยังเป๋นกระจก แว่นแก้วเงาใส …บ่ไหวคลอนเงี่ยง จายเหนอ “