AKSARAY SULTANHAN KERVANSARAYI (AKSARAY SULTANHAN CARAVANSARAI)

EYÜP GÜREŞ İLE ÜRETEG
Sultanhan Aksaray'ın Sultanhanı Kasabası'ndadır. Han 1229 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır. 1278 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından genişletilmiştir. Yazlık kısmının geometrik şekillerle süslenmiş muhteşem bir portali vardır. Han içinde bulunan tüm yapı, özellikleri itibariyle Sivas’taki Gök Medrese'ye benzemektedir.
Sivri kemerin hemen altında "Elminnetül Lillah" yani "Kudret Allah'ındır" duası yazılıdır. Kervansarayın ilk kitabesinde mukarnaslı dış portal nişini çeviren süs kemerinin iki tarafında altıgen madalyonlar içinde sağda ve solda yer almaktadır. Uzun bir dehlizden geçtikten sonra avluya varılır. Burada arabalara mahsus revak şeklinde yerler, sol tarafında ise kemerli ve yolculara mahsus odalar, salonlar, iki hamam ve ambarlar vardır. Avlunun ortasında dört kemer üzerine dayanmış bir mescit bulunmaktadır.
Bu mescit Selçuklu süsleme sanatını en güzel örneğini sergilemektedir. Yazlık kısmın sonunda, batı duvarında tezyinat bakımından giriş portalinden geri kalmayan bir portali vardır. Bunun da dış portalde olduğu gibi sağında solunda birer niş bulunmaktadır. Kitabe kemer ve nişlerin üzerindedir. Basık kemerli bir kapıdan girilince kışlık kısma geçilir. Üstü tonozla örtülü bu kısımı kare kasetli dört kısa, sekizer ayak dizisi, beş sahana ayırmaktadır. Ortadaki sahan diğerlerinden daha büyük ve geniştir. Tam ortadaki yerin yukarısı pandantiflerle sekiz kenarlı kasnağa oturan bir kubbe ile örtülmüştür. İçeriyi kubbe feneri ile duvarının sağına ve soluna dörder, dip deki duvarda ise, üç olmak üzere yukarılara açılmış mazgal biçiminde iki pencere aydınlatmaktadır. Bunlardan başka ışık ve hava alacak yeri yoktur. Çok sağlam durumda iç portal da kuvvetli rölyefler halinde geometrik yıldız geçmeler ve rozetlerle işlenmiştir. Karatayhan'ın iç portali bunu örnek alarak aynen tekrarlanmıştır. Bu iki portalin Alaaddin Keykubat zamanında, hol kısımlarıyla birlikte tamamlandığına bir işarettir. Mukarnaslı tromplar üzerine oturan kubbe, süslemeleriyle holdeki sade taş minareyi canlandırır. Kubbenin külahı yıkılmıştır.

Sultanhan is in the town of Sultanhanı in Aksaray. The inn was built in 1229 by the Anatolian Seljuk Sultan Alaeddin Keykubad I. In 1278, the Anatolian Seljuk Sultan II. It was expanded by Gıyaseddin Keyhüsrev. The cottage part has a magnificent portal decorated with geometric shapes. The entire structure in the inn is similar to the Gök Madrasa in Sivas in terms of its features.
Just below the pointed arch, the prayer "Elminnetül Lillah", that is, "Power belongs to Allah", is written. In the first inscription of the caravanserai, there are hexagonal medallions on both sides of the ornamental arch surrounding the outer portal niche with muqarnas, on the right and left. After passing through a long corridor, the courtyard is reached. There are portico-shaped places for cars, and on the left side there are rooms with arches and for passengers, halls, two baths and warehouses. In the middle of the courtyard, there is a masjid resting on four arches.
This mosque exhibits the best example of Seljuk decorative art. At the end of the summer house, there is a portal on the west wall, which is not inferior to the entrance portal in terms of decoration. There are niches on the left and right of this one, as in the outer portal. The inscription is on the arches and niches. When you enter through a low-arched door, you get to the winter part. This part, which is covered with a vault, is divided by four short eight-foot rows with square cassettes and five pitches. The middle area is larger and wider than the others. Above the middle ground is covered with pendentives and a dome resting on an eight-sided drum. The interior is illuminated by a dome lantern, four windows to the left and right of the wall, and three windows on the bottom wall, in the form of a crenell, opened upwards. Other than these, there is no place to get light and air. The inner portal, which is in very good condition, has been embroidered in strong reliefs with geometric star inserts and rosettes. Karatayhan's inner portal was repeated exactly by taking this as an example. It is a sign that these two portals were completed together with the hall parts in the time of Alaaddin Keykubat. The dome, which sits on squinches with muqarnas, animates the plain stone minaret in the hall with its ornaments. The cone of the dome has collapsed.