093 Kiedy Grecy po raz pierwszy dostrzegli Żydów: Ptolemeusz zajmuje Jerozolimę w 319 r. p.n.e.

Kiedy Grecy dostrzegli odrębność Żydów jako autonomicznego narodu wyznającego niepowtarzalną religię, innego od Fenicjan, Syryjczyków i innych semickich ludów Bliskiego Wschodu? Oczywiście możemy uznać, że Mojżesz-Muzajos był nauczycielem Orfeusza, jednak historyczność obu tych postaci jest wysoce wątpliwa. W epoce archaicznej Grecy mieli jakie takie wyobrażenie o Fenicjanach, Asyrii i Babilonie, czy o swoich pobratymcach, sąsiadach Filistynach, jak również o Erembach, tu nie jesteśmy pewni czy Arabach czy Aramejczykach, jednak drobne państewka położone w interiorze uchodziły ich uwagi. Dlatego za pierwszego greckiego autora, który miałby pisać o Żydach, uchodzi Herodot wspominający o Syryjczykach palestyńskich, odrębnych od Fenicjan, ale wystawiających wraz z nimi wspólny kontyngent floty dla perskiego króla Kserksesa. Wydaje się jednak, że chodzi tu raczej o mieszkańców miast filistyńskich na wybrzeżu Gazy, Aszkalonu, Aszdodu, niż o Żydów czy Samarytan z głębi lądu.

Dlatego wydaje się, że dopiero Aleksander podbijając i przejmując imperium Achemenidów musiał zwrócić uwagę na Żydów dokonując na bieżąco inwentaryzacji swego rozszerzającego się królestwa. Aleksander stał się później bohaterem fikcyjnej powieści zwanej Romansem o Aleksandrze, spisywanym w dziesiątkach języków i w setkach wariantów, nie wyłączając języka hebrajskiego i kilku wariantów oddających żydowski punkt widzenia, gdzie Aleksander jest pod ogromnym wrażeniem Jerozolimy, jej świątyni, mędrców i kapłanów. W rzeczywistości Aleksander nie wybrał się do Jerozolimy, a do jego obozu dotarli przed Żydami Samarytanie i nie przedstawili swoich sąsiadów w najlepszym świetle.

Dlatego też pierwszym realnym kontaktem świata greckiego z Żydami jest dopiero zajęcia Jerozolimy w 319 r. p.n.e. (ewentualnie 312 r.) przez Ptolemeusza, diadocha Aleksandra, wodza sprawującego władzę w Egipcie, gdzie w przyszłości ogłosi się królem i rozpocznie dynastię, której ostatnim władcą będzie królowa Kleopatra VII. Grecki historyk Agatarchides przedstawił okoliczności zajęcia Jerozolimy. Jego dzieła przepadły, ale ten fragment akurat dwukrotnie zacytował Józef Flawiusz. Dzięki temu wiemy, jak wyglądało to pierwsze spotkanie świata greckiego i żydowskiego. A za sposób, w jaki o tym napisał, w dzisiejszych czasach Agatarchides otwiera rozmaite antologie piśmiennictwa antysemickiego. Tylko czy słusznie?

#starożytność #historiagrecji #historiażydów #grecy #żydzi #macedończycy #samarytanie #aleksander #ptolemeusz #józefflawiusz #agatarchides #agatharchides #jerozolima #szabas #prawo #przymierze #seleukidzi #stratonike


Jeżeli podoba Ci się podcast INTERPRETACJE możesz go wesprzeć w serwisie Patronite.pl: 👉 https://patronite.pl/podcastinterpret...
Albo postawić symboliczną kawę w serwisie Buycoffee.to: 👉 https://buycoffee.to/podcastinterpret...