O'ZBEKISTON... BUXORO: SHAHAR ICHIDAGI SHAHAR... | БУХОРО: ШАҲАР ИЧИДАГИ ШАҲАР...

Ark qalʼasining barpo etilishi Eron podshosi va turk ayolining farzandi Siyovush nomi bilan bog‘liqdir. Maʼlumotlarda keltirilishicha, Siyovush Samarqand podshosi Afrosiyobdan yengilgach, shu yerda – Zarafshon daryosining quyi irmoqlaridan sohilida to‘xtagan va shaharning yaratilishiga asos solgan. Siyovush Afrosiyob tomonidan o‘ldirilganidan keyin Buxoroning Sharq darvozasi yonida ko‘milgan degan rivoyatlar bor.

Ark qalʼasi to‘g‘risida birinchi yozuvlar Abu Bahr Narshaxiyning “Buxoro tarixi” kitobida ham uchraydi. Ark qalʼasi baland mustahkam peshtoq bilan ulug‘langan. U yer ustidagi katta balandlik, u balandligi 20 m cha bo‘lgan tepalik ustiga qurilgan. Ark g‘arbdan sharqqa cho‘zilgan noto‘g‘ri to‘rtburchak shakliga ega. Janubi-sharq burchagi biroz kesilgan. U qadimiy va hamisha navqiron Buxoro shahrining g‘arb tomonida joylashgan. Qalʼa devorining uzunligi 789,6 m., balandligi 16-20 m., yer maydoni 3,96 ga ni tashkil etadi.

Арк қалъасининг барпо этилиши Эрон подшоси ва турк аёлининг фарзанди Сиёвуш номи билан боғлиқдир. Маълумотларда келтирилишича, Сиёвуш Самарқанд подшоси Афросиёбдан енгилгач, шу ерда – Зарафшон дарёсининг қуйи ирмоқларидан соҳилида тўхтаган ва шаҳарнинг яратилишига асос солган. Сиёвуш Афросиёб томонидан ўлдирилганидан кейин Бухоронинг Шарқ дарвозаси ёнида кўмилган деган ривоятлар бор.

Арк қалъаси тўғрисида биринчи ёзувлар Абу Баҳр Наршахийнинг “Бухоро тарихи” китобида ҳам учрайди. Арк қалъаси баланд мустаҳкам пештоқ билан улуғланган. У ер устидаги катта баландлик, у баландлиги 20 м ча бўлган тепалик устига қурилган. Арк ғарбдан шарққа чўзилган нотўғри тўртбурчак шаклига эга. Жануби-шарқ бурчаги бироз кесилган. У қадимий ва ҳамиша навқирон Бухоро шаҳрининг ғарб томонида жойлашган. Қалъа деворининг узунлиги 789,6 м., баландлиги 16-20 м., ер майдони 3,96 га ни ташкил этади.