ลำเพลินผาแดงลานางไอ่ | การสอบทักษะทางด้านศิลปะการแสดงขั้นสูง ครั้งที่ 23

ชื่อชุดการแสดง : ลำเพลินผาแดงลานางไอ่

ประวัติการแสดง
ผาแดงนางไอ่ เป็นวรรณกรรมอีสานที่นิยมเอามาเล่นในหมู่หมอลำในสมัยก่อน โดยหมอลำเพลินคณะอัศวินดาวรุ่ง จังหวัดยโสธร ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนแก้ว หัวหน้าวง คุณพ่อมี กิจเกียรติ์ ใน พ.ศ. 2489 ได้แต่งกลอนขึ้นมาใหม่ และได้คัดเลือกนักแสดงให้สมบทบาทตามความเหมาะสม ผาแดงนางไอ่เป็นการลำเต็มเรื่องเพื่อเล่าถึงเรื่องราวของนางไอ่และท้าวผาแดง แต่ในการแสดงชุดนี้จะตัดช่วงมาเล่าเรื่องราวเฉพาะตอน โดยจะเล่าถึงตอนผาแดงลานางไอ่ ซึ่งท่าฟ้อนต่าง ๆ นั้น ได้เทคนิคและกระบวนท่าฟ้อนจากคุณพ่อคำบน กิจเกียรติ์ ซึ่งเป็นหมอลำเพลินของคณะอัศวินดาวรุ่ง (รับบทท้าวผาแดง) โดยเป็นลีลา ท่าทางเฉพาะบุคคล จนเกิดเป็นการแสดงชุด "ลำเพลินผาแดงลานางไอ่"

ผู้ถ่ายทอดท่ารำ
นายคำบน กิจเกียรติ์

อาจารย์ที่ปรึกษา
อาจารย์กรภัสสรณ์ กาญจนพันธุ์

อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม
ผู้ช่วยศาสตราจารย์รัติยา โกมินทรชาติ

แสดงโดย
นายศุภมิต ศรีภักดี
นางสาวคำแก้ว มะธิปะ

*กลอนลำ ผาแดงลานางไอ่
ลำ (ญ) ว่าแล้วเปิดผ้ากั้งแจ้งสว่างอยู่ในตา สาวหมอลำมาหา....สิบ่จ้าบ่น้ออ้าย
โอ๊ยเดชาย ฟังเด้ออ้ายสายตาดอกข่าฉันได้มาแอ่วร้องฉลองให้เพิ่นฟัง
มื้อนี่ตั้งหวังว่าสิมายาม เพื่ออยากเห็นคนงามจึงได้มารำร้อง กูนาน้องนางรำนี้หน่อย เด้อล่ะ
พ่อบักน้อยสงสารค่อยผู้รำ
เนื้อชุ่มช้ำแนวมากมรสุข กรุณาคนทุกข์ผู้นั่งทนเกาฮี้น
สินสมสร้างนางรำบ่ให้แต่ง อันว่าเงินและแบ้งอีนางน้องบ่เอา
เว้าถึกข่อบ่ให้แต่งพอเม็ด คันพี่ชายใจเด็ดบ่ว่าเลยทางน้อง ทางน้องโอ้ยทางน้อง
พูด (ญ) ดิฉันเองมีนามว่านางไอ่เป็นลูกสาวของพระยาขอม เนาอยู่เมืองเอกสักคีตา มื้อนี้ มีการแข่งบั้งไฟ อ้ายผาแดงเพิ่นกะมานำหมู่ แต่บ่ฮู้ ว่าการแข่งขันสิเป็นจังใดอ้ายผาแดงสิชนะหือบ่ น้อง.....กะสิคอยถ่าฟังข่าวอยู่ทางพี้เด้อ.

ลำ (ช) ว่าแล้วเปิดผ้าม่านกั้ง สิลาไอ่ดอกคืนเมือ ผาแดงละเสียใจหลาย กะหน่ายบั้งไฟมันคาค้าง
พูด (ช) ผมมีนามว่าผาแดง ครอบคลองอยู่ที่เมืองผาโพง เป็นกษัติย์หนุ่มยังบ่ทันมีลูกมีเมีย
มื่อนี้รู้สึกเสียใจเหลือเกิน ที่บั้งไฟบ่ขึ้นตามความมุ่งหวัง สีแก้วเซียงเหียน เขาขึ้นเบิดสุบั้ง...เอาละ
...มื่อนี้สิเป็นจังใด๋สิไปลาไอคืนเมืองสาก่อน
ลำ (ช) ล่ะพอแต่มาเห็นหน้ากัลยาแก้วไอ สายใจเอ้ยน้อยแก้วบ่มีได้ดอกอยู่นำ
พี่นี้ทุขยากล้ำกรรมเก่ามันนำทัน พี่สิหนีคนทางฮางเมือก่อนดอกเด้อน้อง
พูด (ช) เออ คือจังซิดอกไอ่พี่นี้ไปแข่งบั้งไฟ ได้เฮ็ดสัญญาไว้กับพ่อพญาขอม ว่าถ้าบั้งไฟอ้ายขึ้นเพิ่นสิยกไอ่ให้อ้าย
แต่ถ้าบั้งไฟอ้ายบ่ขึ้น อ้ายนี้กะต้องเสียไฮ เสียเมือง เสียนา แล้วบั้งไฟอ้ายกะแตกคาค้าง
บั้งไฟพ่อกะสูบเฮาคือสิบ่มีบุญวาสนาได้อยู่นำกันดอก อ้ายนี้อายไทบ้านประชาราชเหลือเกิน
สิขอคืนกลับเมืองผาโผงสาก่อน ไว้โอกาสหน้าเฮาจังพ่อกันใหม่

พูด (ญ) ปะ....ขั้นอ้ายสิคืนเมือ ไอ่สินำไปส่ง

ลำ (ช) พอแต่ว่าสั่งแล้วสิลงจากน้อหอปาง พี่ขอลา
ก่อนเด้อนางสิห่างเหิน....ดอกเด้อน้อง
ลำเดิน (ช) แน่น้องสาว พอว่าแล้วสิออกแอ่วลำลาไปก่อนเด้อสายตาอย่าสิไลลืมอ้าย
ผาแดงท้าวคราวสิไกลเนื้อคู่หัวใจวู่ว่าฮ้อนละยามสิได้ฮางหนี กรรมฉันมีไปใช้หนี้เวรกรรม
กรรมฉันมีไปใช้หนี้เวรกรรม โอ้จำใจหักมาจารักคู่ยา
ลาเด้อน้องอย่ามีสองจากพี่ สาวคนงามผู้ฮู้อย่ามีซู้ก่อนชาย ขั้นถ่าอ้ายกลับกล่าวคืนเมื่อ (ซ้ำ)
ละพี่ขอลาเด้อนางฮางหลังก่อนเด้อน้อง ฮางหลังก่อนเด้อน้อง เด้อน้องละเด้อน้อง.
#มมส #ผาแดงนางไอ่