معانی مختلف عقل در جهان اسلام: قسمت سوم: عقل عملی و نظری

📜عقل نظری و عملی

"بدان که فلسفه عبارت است از استكمال نفس انسانی به سبب #معرفت و شناخت حقایق موجودات - آنگونه که هستند . و #حكم به وجود آنها از روی تحقیق و ثبوت، همراه با براهين، نه از روی گمان و تقلید و پندار - به مقدار طاقت و وسع #انسانی - و اگر خواهی گویم: فلسفه، #عالم را نظمی عقلی، به #قدر #توان بشری می بخشد تا تشبه به باری تعالی حاصل آید، و چون انسان موجودی است که همچون معجون از دو #آمیزش به هم رسیده: صورت معنوي امری، و ماده حسی خلقی، و نفسش نیز دوجهت تعلق و تجرد دارد، از این روی حکمت، به حسب ساختار دو نشأه - با به صلاح آمدن دو قوه - منقسم به دوقسم می شود: نظری تجردی، و عملی تعقلی.
اما نظری؛ غایتش نقش پذیری نفس است به صورت وجود، بر نظام خود - کامل و تمام - و گردیدنش عالمی عقلی، مشابه عالم و جهان خارجی و مشهود، ولی نه در ماده، بلکه در #صورت و #آرایش و هیئات و نقش آن؛ و این نوع از حکمت مطلوب سرور رسولان (ص) بوده که در دعایش از پروردگارش درخواست می کرده و می گفته:"رب ارنا الاشياء كماهی"، یعنی: پروردگارا! اشیا را آنگونه که هستند به ما بنمایان، و حضرت #ابراهیم عليه السلام هم همین را درخواست داشت، آنجا که درخواست می کند: "رب هب لی حكما"، یعنی: پروردگارا! مرا فرزانگی بخش (۸۳- شعرا) و حکم عبارت است از تصدیق به وجود اشیاء که ضمنا مستلزم تصور آنها هم هست.
واما عملی، میوه و نتیجه اش انجام عمل نیک است ، برای #تحصیل ( #ملکه ) بلندی و برتری یافتن نفس بر بدن، و (ملکه) مقلوب و رام شدن بدن نسبت به نفس، و به این دوقسم #رسول #خدا صلی الله عليه وآله اشاره کرده و فرموده: "تخلقوا بأخلاق الله"، یعنی: به اخلاق و صفات الهی خوپذیر شوید، و خليل عليه السلام همین را در درخواستش از خدا داشت که گفت: "والحقني بالصالحين"، یعنی: قرین شایستگانم کن (۸۳ - شعرا) "
#صدرالدین #محمد #شیرازی (ملاصدرا)/اسفار اربعه/ جلد1

جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:
📘کتاب "حکمت متعالیه در اسفار اربعه- جلد 1 و 4" نوشته صدرالدین محمد شیرازی ملاصدرا
📙کتاب "رحیق مختوم- جلد1" نوشته آیت الله #عبدالله #جوادی #آملی
📗کتاب "شرح #فارسی اسفار اربعه- جلد1" نوشته آیت الله حسن #حسن زاده آملی

#ملاصدرا #حکمت #عقل #عقل_نظری #حکمت_متعالیه #اسفار_اربعه #پارسانیا #حمید_پارسانیا