Скачать или смотреть आम्ल, आम्लारी व क्षार काय आहेत? Acids, Bases and Salts

आम्ल, आम्लारी व क्षार: एक सोपी समज आम्ल म्हणजे चविला आंबट असणारे पदार्थ. यांचा रासायनिक अर्थ असा आहे की ते पाण्यात हायड्रोजन आयन H+ सोडतात. आम्लाचे दोन प्रकार आहेत. प्रबल आम्ल जसे हायड्रोक्लोरिक आम्ल, हे पाण्यात पूर्णपणे आयनीकृत होतात. विरल आम्ल जसे ॲसिटिक आम्ल, थोड्या प्रमाणात आयनीकृत होतात. उदा., आम्ल धातूंशी प्रतिक्रिया देत क्षार आणि हायड्रोजन वायू तयार करतात. आता आम्लारी म्हणजेच बेस. हे चविला कडू असतात आणि स्पर्शात बुळबुळीत असतात. आम्लारी पाण्यात हायड्रॉक्साइड आयन OH- सोडतात. प्रबल आम्लारी जसे सोडियम हायड्रॉक्साइड यामध्ये उच्च आयनीकृत होतात. विरल आम्लारी थोड्या प्रमाणात आयनीकृत होतात. क्षार म्हणजे आम्ल आणि आम्लारी यांच्यातील प्रतिक्रिया. यामध्ये आम्ल आणि आम्लारी प्रतिक्रिया देऊन क्षार आणि पाणी तयार होते. उदाहरणार्थ, HCl आणि NaOH यांची प्रतिक्रिया NaCl आणि पाण्यात रूपांतर करते. pH स्केल हे आम्लता आणि आम्लारियतेचे मोजमाप करण्यास वापरले जाते. pH 0 ते 14 दरम्यान असतो. 7 पेक्षा कमी असलेल्या द्रावणांना आम्लधर्मी मानले जाते. 7 च्या वरच्या द्रावणांना आम्लारीधर्मी मानले जाते. आम्ल, आम्लारी व क्षार यांचे सर्वत्र उपयोग आहेत. आता तुम्ही आम्ल, आम्लारी व क्षार यांचा थोडक्यात आढावा घेतला. तुम्ही या विषयात अधिक गती साधली आहे? सध्याच्या चर्चांमध्ये भाग घ्या! शिक्षणाला चालना देण्यास विसरू नका, हे ज्ञान असेच पसरवा! आम्ल, आम्लारी व क्षार १. आम्ल Acidsआम्ल हे असे पदार्थ आहेत जे चवीला आंबट असतात आणि निळ्या लिटमस पेपरला लाल करतात. •रासायनिक व्याख्या: आम्ल म्हणजे असे पदार्थ जे पाण्यात विरघळल्यावर हायड्रोजन आयन H+ देतात. •प्रकार: प्रबल आम्ल Strong Acids: जे पाण्यात पूर्णपणे आयनीकृत होतात आणि जास्त H+ आयन देतात. उदा. हायड्रोक्लोरिक आम्ल HCl, सल्फ्युरिक आम्ल H2SO4, नायट्रिक आम्ल HNO3. हे आम्ल तीव्र आणि दाहक असतात. विरल आम्लWeak Acids: जे पाण्यात अंशतः आयनीकृत होतात आणि कमी H+ आयन देतात. उदा. ॲसिटिक आम्ल CH3COOH - व्हिनेगरमध्ये, कार्बनिक आम्ल H2CO3 - शीतपेयांमध्ये, सायट्रिक आम्ल लिंबूत. •आम्लांचे धातूंशी अभिक्रिया: आम्ल धातूंशी अभिक्रिया करून क्षार आणि हायड्रोजन वायू तयार करतात. उदा. 2HCl+Zn→ZnCl2+H2↑ •उपयोग: हायड्रोक्लोरिक आम्ल HCl: स्वच्छतागृहे स्वच्छ करण्यासाठी, लोखंडावरील गंज काढण्यासाठी, पचनसंस्थेतील महत्त्वाचे आम्ल.सल्फ्युरिक आम्ल H2SO4: 'रसायनांचा राजा' म्हणून ओळखले जाते. खते, रंग, औषधे आणि बॅटरी उद्योगात वापरले जाते.नायट्रिक आम्ल HNO3: खते उदा.अमोनियम नायट्रेट, स्फोटके उदा. TNT आणि दागिने स्वच्छ करण्यासाठी वापरतात.ॲसिटिक आम्ल CH3COOH: व्हिनेगर म्हणून अन्न परिरक्षणात आणि काही औषधांमध्ये वापरले जाते. २. आम्लारी Alkalies आम्लारी हे असे पदार्थ आहेत जे चवीला तुरट कडू लागतात आणि स्पर्शाला बुळबुळीत साबणासारखे असतात. ते लाल लिटमस पेपरला निळे करतात. •रासायनिक व्याख्या: आम्लारी म्हणजे असे पदार्थ जे पाण्यात विरघळल्यावर हायड्रॉक्साइड आयन OH- देतात
जे आम्लारी पाण्यात विरघळतात त्यांना अल्कली Alkalies म्हणतात. •प्रकार: प्रबल आम्लारी Strong Bases: जे पाण्यात पूर्णपणे आयनीकृत होतात आणि जास्त OH- आयन देतात. उदा. सोडियम हायड्रॉक्साइड NaOH, पोटॅशियम हायड्रॉक्साइड KOH. हे तीव्र आणि दाहक