Cách canh tác bền vững trên đất dốc

Nguồn video lấy từ https://vtv.vn/
Dung dưỡng chất hữu cơ trong đất
Để có thể tăng sức khỏe cho đất, ta cần linh động áp dụng các kỹ thuật nông lâm kết hợp như xen canh, luân canh, gối vụ và sử dụng cây trồng họ đậu để che phủ đất như: lạc dại, cỏ ba lá, keo tai tượng, cỏ linh lăng… Những loài cây này giúp đất kết dính, giữ ẩm và hạn chế thất thoát nước.
Trồng các loại cây phân xanh để làm thức ăn chăn nuôi gia súc, chất xanh trong phân gia súc là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho hệ vi sinh vật sống trong đất.
Tạo điều kiện cho giun đất phát triển. Giun là tín hiệu của vùng đất màu mỡ và đồng thời là “chuyên viên” cải tạo đất.
Phủ đất bằng thảm thực vật hoặc tàn dư thực vật
Sử dụng lớp phủ thực vật để phục hồi đất là giải pháp hữu dụng nhất đồng thời là nền tảng cho mọi nỗ lực quản lý và sử dụng đất dốc.
Ngoài ra, có thể dùng nilon để che phủ cho đất dốc nhưng phải che theo luống ngang sườn dốc và rãnh giữa các luống phải được phủ bằng xác thực vật.
Tận dụng lá cây khô, cỏ khô, rơm rạ hay tàn dư thực vật trong quá trình thu hoạch để che phủ đất.
Đối với canh tác:
Ngăn chặn xói mòn do nước mưa. Đất được bọc 1 lớp thảm thực vật nên hạn chế được ánh nắng rọi trực tiếp vào đất, giúp hệ vi sinh vật được bảo vệ và phát triển, bên cạnh đó còn tăng khả năng hấp thụ nước của đất, làm chậm dòng chảy trên bề mặt.
Dung hòa nhiệt độ bề mặt đất, cải thiện cấu trúc bề mặt đất, chống vón cục và đóng váng bề mặt đất. Ngoài ra còn giúp kiểm soát cỏ dại.
Bồi dưỡng chất hữu cơ và phục hồi hệ sinh thái trong đất, tiêu trừ độc tố nhằm đảm bảo điều kiện cho hạt nảy mầm tốt, bộ rễ tăng trưởng cứng cáp, cây phát triển toàn diện và ổn định năng suất.
Đối với môi trường:
Hạn chế du canh. Sử nguồn tài nguyên đất hợp lý và có trách nhiệm tái tạo, phục hồi.
Chống lắng đọng các lòng sông hồ, đặc biệt là hồ thủy điện, làm chậm lũ lụt ở miền xuôi.
Hạn chế đốt phá rừng, từ đó giảm hiệu ứng nhà kính thông qua việc giảm lượng khí cacbonic thải vào không khí.
Hạn chế sử dụng phân bón hóa học nên tiết kiệm được nguồn năng lượng sử dụng cho các nhà máy sản xuất. Từ đó làm giảm hiệu ứng nhà kính.
Đối với sức khỏe con người
Tinh giản những công việc nặng nhọc và tốn nhiều thời gian như làm cỏ và làm đất.
Do đất và nước không bị ô nhiễm bởi thuốc BVTV nên bệnh tật giảm, sức khỏe cộng đồng được cải thiện.
Hạn chế tối đa làm đất
Đối với đất đồi dốc, nếu làm đất càng kỹ mà không có lớp che phủ thì xói mòn sẽ xảy ra rất mạnh và nhanh. Có thể làm cho đất trở nên tơi xốp bằng cách ứng dụng hoạt động của sinh hoạt trong đất như nuôi giun hoặc tận dụng bộ rễ khỏe của một số loài cây có (gọi là cày bừa sinh học) mà không cần sử dụng hình thức cày bừa đất.
Đa dạng hóa cây trồng bằng hình thức luân canh, xen canh,…
Luân canh, xen canh, gối vụ không những tăng thu nhập mà đồng thời còn tăng sinh khối nhờ sử dụng các loại cây ngắn ngày, phát triển nhanh, đa dạng chức năng, có bộ rễ khỏe, sâu nên dễ dàng gắn kết để giữ đất, tăng thành phần hữu cơ trong đất nhờ cây họ đậu cố định đạm. Bên cạnh đó, cần xen canh các loài cây có bộ rễ nông và sâu nhằm điều hòa dinh dưỡng và giữ độ tơi xốp cho đất nhờ khả năng cày bừa sinh học của rễ. Luân canh còn có công dụng chống tích tụ sâu bệnh gây hại đến cây trồng.