Ayşe Hür | Şeyh Said İsyanı mı, Kürt İsyanı mı?

1925 ŞEYH SAİD İSYANI MI, KÜRT İSYANI MI? Mustafa Kemal, Kürtlerin en azından bir bölümünü, yeni kurulacak devlette muhtariyetlerinin (özerkliklerinin) tanınacağına dair kimi açık, kimi örtülü bazı sözlerle Millî Mücadele’ye katılmaya razı etmiş, ancak 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Anlaşması’nın imzalanmasıyla Türk ulus-devletinin siyasi meşruiyetinin hukuki garanti altına alınmasının ardından, Ankara ile Kürtler arasındaki ilişkiler yeni bir evreye girmişti. Bu tarihten sonra, bir daha özerklikten söz edilmediği gibi, nihayet 3 Mart 1924’te Kürtler için çok önemli olan Hilafet’in ilgasından ve ardından 1924 Anayasası’ndaki Türkçü ruhtan sonra Türk-Kürt ittifakı çözülmeye başlamıştı. Sonun başlangıcı Nasturi (Betüşşebap) Ayaklanması’nı örgütledikleri iddiasıyla 20 Aralık 1924’te Cibranlı Halit Bey ve eski Bitlis Milletvekili Yusuf Ziya Bey’in tutuklanması oldu. Yusuf Ziya Bey’in ifadesi üzerine, bazı aşiret reisleri ile Zaza Nakşibendi Şeyhi Sait, Divan-ı Harb’e çağrılmış; Erzurum’da Tetkik-i Hesabat Komisyonu Reisliği’nden ayrılan Miralay Halit Bey ise sorgulanmak üzere Bitlis’e götürülmüştü. Arananlardan Hasenan Aşiret Reisi Halit ve Zerikanlı Aşiret Reisi Kerem, tebligata uymayarak kaçmışlar; Şeyh Sait ise, yaşlılığını ileri sürerek ifadesinin Hınıs’ta alınmasını istemişti. İsteği uygun görülüp ifadesi Hınıs’ta alınan Şeyh Sait Diyarbakır, Çapakçur, Ergani ve Genç dolaylarında bir ay kadar dolaştıktan sonra, 13 Şubat 1925’te Genç Vilayeti’nin Ergani İlçesi’nin Eğil Bucağı’na bağlı Piran Köyü’ne gelerek kardeşinin evine yerleşmişti. Bundan sonra yaşananlar Cumhuriyet tarihine ve Türk-Kürt ilişkilerine damgasını vuracaktı.

📱 Uygulamamızı indirerek istediğiniz zaman istediğiniz yerde yayın ve podcastlerimize ulaşabilirsiniz!

⚡ Google Play: https://play.google.com/store/apps/de...
⚡ Apple Store: https://apps.apple.com/us/app/%C3%B6z...

Bizleri sosyal mecralardan takip edin! 👇🏼

▶️ Twitter:   / ozguruz_org  
▶️ Facebook:   / ozguruz.org  
▶️ Instagram:   / ozguruzorg  

▶️ Kanalımıza abone olun!    / #ÖzgÜrÜz