ਮੀਰੀ ਪੀਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੀਰ ਚਲਾਇਆ।

ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (1595-1644) ਦਸ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਵੇਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਮਾਰਸ਼ਲ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇੱਥੇ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ ਹਨ:

1. **ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ**: ਗੁਰੂ ਕੀ ਵਡਾਲੀ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਉਹ ਪੰਜਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। 1606 ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

2. **ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ**: ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਫੌਜੀ ਰੁਖ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਈ।

3. **ਮੀਰੀ ਅਤੇ ਪੀਰੀ**: ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਮੀਰੀ (ਲੌਕਿਕ ਅਧਿਕਾਰ) ਅਤੇ ਪੀਰੀ (ਆਤਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰ) ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਦੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਦੋ ਤਲਵਾਰਾਂ ਪਹਿਨੀਆਂ, ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

4. **ਸਿੱਖ ਫੌਜ ਦਾ ਗਠਨ**: ਉਸਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ 1609 ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਤਖਤ (ਅਕਾਲ ਤਖਤ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੜੀ ਫੌਜ ਬਣਾਈ। ਉਸਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।

5. **ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ**: ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਲੜਾਈ (1634) ਅਤੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ (1635) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਫੌਜੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੇ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ।

6. **ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ**: ਉਸਨੂੰ 1617 ਵਿੱਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੁਆਰਾ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ 1619 ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ 52 ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਾਮ " ਬੰਦੀ ਛੋੜ" (ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ)।

7. **ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪਸਾਰ**: ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏ ਰੱਖੇ।

8. **ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ**: ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਮੇਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਈ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜੋ ਨੌਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਬਣੇ। ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਰਹੀ।

9. **ਦੇਹਾਂਤ**: ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ 19 ਮਾਰਚ, 1644 ਨੂੰ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾ ਗਏ। ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ 'ਤੇ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਿਆ, ਧਾਰਮਿਕਤਾ, ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ।

ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸਮਾਜਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਸਤੀ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ।
#guruhargobindsahibji #maharajaranjitsingh
#GuruHargobindSingh #sherepunjab #sikhjarnail
#MiriPiri #khalsafouj #dhangurunanakji
#WarriorGuru #sikhheritage #khalsaraaj #gurbanistatusforwhatsapp #gurukibani #gurbanistatusvideoforwhatsapp
#SixthSikhGuru #livegurbanipath
#SikhWarrior
#GuruHargobindJi
#Sikhism
#SikhHeritage
#SikhHistory
#Waheguru
#Khalsa
#Gurudwara #SikhFaith #SikhCulture #sikhguru #historyofpunjab