Popke Dijkema en de Oostersluis -Oosterhoogebrug 2024

Popke Dijkema en de Oostersluis

Ma. 16 april 1945 was de laatste dag van de Stad-Groninger bevrijding, tijdens de 2e WO. De geallieerden hadden bijna de hele stad bevrijd. De Duitsers draaiden alle bruggen aan de oostkant van de stad open om de opmars van de Canadezen te vertragen. Oosterhoogebrug lag onder zwaar artillerievuur van de Canadezen en op de Hoogeweg was veel schade aan woningen en zo ook aan het pand van kruidenier F.vdr.Heide. Door haar ligging achter het sluizenstelsel was Oosterhoogebrug makkelijk te verdedigen voor de Duitsers. Het bevrijdingsleger slaagde er niet in om de bruggen te laten zakken. Popke Dijkema (54) was Oosterhoogebrugger en woonde aan de Rijksweg 88. Hij werkte voor de Provinciale Waterstaat en was verantwoordelijk voor het onderhoud aan de bruggen en sluizen. Toen Oosterhoogebrug onder zwaar Canadees vuur lag, was Popke zeer ongerust over de situatie waarin broer Jacob-Jan Dijkema en zijn zoon Jan (16) verkeerden. Zij woonden aan de andere kant van de sluis, in de Begoniastraat, in het Oosterpark. Popke Dijkema nam zijn zoon Willem mee, die graag naar het Schuitendiep wilde, waar zijn verloofde woonde. Ondanks de gevaarlijke tocht wist Willem bij zijn verloofde te komen en Popke kon het huis van zijn broer Jacob-Jan en neef Jan bereiken. De Dijkema’s waren er al snel achter gekomen dat de Canadezen, vanwege de openstaande bruggen, niet konden doorstoten naar Oosterhoogebrug. Alle handles en sleutels voor de brugbediening waren wegge’mof’feld. Popke, die eerder al betrokken was geweest bij het verbergen van onderduikers, broer Jacob-Jan en neef Jan, boden zich daarom als vrijwilligers aan bij de Canadezen, om een brug handmatig te laten zakken. In een interview met het NvhN, na de oorlog, vertelde Popke; “Onder dekking van een Canadeesche tank, kruipend naar het voetbruggetje en vervolgens over de drijvers van de sluisdeur naar de overkant. Daar bevonden zich reeds een tiental Canadeezen. Intussen ontploften granaten boven en rondom ons. Daarna kruipend naar de groote brug (Basculebrug) en de machinekamer in. Kijken, of er een springlading aanwezig is. Niet te zien! Met onze handen trekkend aan de tandwielen ging de brug (normaal elektrisch) zeer langzaam neer. Toen weer naar boven om de zware hekken te openen.” Al die tijd lagen ze onder zwaar, vijandelijk vuur. Het lukte Popke, zijn broer en neef om de eerste hekken te openen, maar een mitrailleur begon te schieten. De 22-jarige soldaat Roy Coffin stond vlakbij de Dijkema’s en wilde de Duitsers van de broers afleiden en werd dodelijk geraakt. Nog een schot en Popke Dijkema voelde een steek in zijn arm doordat hij was geraakt. Jacob-Jan greep zijn zoon en ze doken het water in. Popke wist aan de overkant te komen. De Canadese tank wilde niet wachten en ramde door de hekken. Het was gelukt en de weg naar Oosterhoogebrug lag open. Er werden nog ruim 60 Duitsers door de Canadezen gevangen genomen. Popke Dijkema werd naar het Rooms-Katholiek Ziekenhuis gebracht. Zijn broer en neef kropen na bijna twee uur kleumend uit het water, maar ze hadden geen idee waar Popke was en Jacob-Jan ging hem dan ook zoeken. Hij ging alle ziekenhuizen en noodhospitalen langs en heeft Popke uiteindelijk gevonden. Het herstel van Popke Dijkema duurde maanden, waarin hij niet kon werken en dus ook geen loon kreeg. Het gezin kreeg eten van boeren in Oosterhoogebrug. Die waren hem ontzettend dankbaar omdat, mede dankzij Popke, was voorkomen dat het sluizencomplex door de Duitsers werd vernietigd. Hierdoor bleven de omliggende boerderijen gespaard. Vlak na de oorlog werd Popke door de (toenmalige) gemeente Noorddijk met een eigen straatnaam geëerd. De Hoogeweg in Oosterhoogebrug kreeg de naam Pop Dijkemaweg. Daarnaast kreeg hij een nieuwe fiets cadeau van de gem. Noorddijk en beide broers kregen de ‘British Empire Medal’ uit handen van Prins Bernhard. Daarvoor moesten ze wel eerst naar Den Haag toe, waarvoor Popke het geld voor het treinkaartje moest lenen. Neef Jan kreeg de medaille ook toegekend, maar was daar die dag niet bij aanwezig, omdat hij in Java diende. Popke Dijkema overleed op 24 nov. 1959, in de cabine van een kraanmachine, tijdens zijn werk op de scheepswerf van Niestern (ter hoogte van het huidige Praxis terrein aan het Damsterdiep). Popke is begraven op de begraafplaats bij de Stefanuskerk in Noorddijk. Jaren later schonk de familie zijn ‘British Empire Medal’ aan het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen.


Tekstbronnen:
* Delpher.nl
* Brugborg.nl
* Frewesterhoff.nl
* Benohofman.nl
* geschiedenisbibliotheekgroningen.nl
* Deverhalenvangroningen.nl
* uit het boek “Mijn bevrijding” de slag om de stad Groningen, van Frank von Hebel
* Stadsmonumenten.nl


Foto- en filmbron:
* Delpher.nl
* Frewesterhoff.nl
* Beeldbankgroningen.nl
* Benohofman.nl
* Maple Leaf Up Florakade.nl
* Lewenborg.nu

Muziekbron:
* via YouTube account ‘@gerardPuth’ met ‘Soldaat van Oranje’ van Rogier van Otterloo - uitgevoerd door het Limburgs Fanfare Orkest.