ELBİSTAN//ALHAS AŞİRETİ//KÖYLERİ VE GÖRÜNTÜLER// HAYDAR İSPİR KILAM EŞLİĞİNDE..

ELBİSTAN//ALHAS AŞİRETİ//KÖYLERİ VE GÖRÜNTÜLER// HAYDAR İSPİR KILAM EŞLİĞİNDE..

#elbistan #sevder #kürtçemüzik

Alhas Aşireti Tarihçesi
ALHASLILARIN COĞRAFİK KONUMU ve NÜFUS – YERLEŞİM ALANLARI
Alhaslılar günümüzde K.Maraş ili Elbistan ilçesine bağlı toplam 22 köy ve mezradan oluştuğu bellidir. Bir tarafında Doğanşehir, Kürecik, bir tarafında Gürün, bir tarafında Afşin, Elbistan, Nurhak Dağları çevrilidir. Alhas Aşiretinin yerleşim alanının Elbistan’dan ziyade Malatya’ya daha yakın olduğu yakın zamanda K.Maraş’a bağlandığı bilinmektedir.

Alhaslılar günümüzde dünyada yaklaşık 40 bin kişi olarak tahmin edilmektedir. Alhaslılara aşiret derken diğer aşiretlerle karıştırılmaması gerektiğini belirtmek gerekir. Alhaslılar post-modern bir aşiret kimliğiyle geçmişten günümüze gelmekte, varlıklı ailelerin kendini belirgin olarak göstermesine rağmen güneydoğudaki gibi Ağalık sisteminin olmadığı ve katı baskıcı bir durumun görülmediği ön plana çıkmıştır. Her ailenin kendine ait evi, arazisi var olmakla birlikte kendisine işlemektedir. Türkiye ‘de son dönem siyasi olaylar ve ekonomik sebeplerden dolayı Alhaslı Köylerinin büyük bir oradan da göç verdiği bellidir. Şu an başta İstanbul, Ankara, İzmir, Kars, Mersin, Gaziantep, İskenderun, Şebinkarahisar, Trabzon, Manisa, Bursa, Antalya, Samsun, Malatya vb… illerde yaşadıkları biliniyor. Yurt dışında ise yoğunlukla İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, İsviçre, Belçika, Kanada, ABD, İsveç, Norveç gibi birçok ülkelerde yaşamlarını sürdürdükleri aşikardır.

ALHASLILARIN KÖYLERİ MEZRALARI

Sevdilli Karakuyu
Yalıntaş (Aktil) Gölpınar
Yoğunsöğüt Kalanzöran (Dengolar)
Yalak Pasolar
Toprakhisar Kamolar
Beştepe Kocapınar
Büyükköy (Digır) Tahtalı (Taxtalı)
Dere Topallı Serçekuyusu
Yazı Topallı Şerefli
Kösolar (Aksakal) Maltoplar
Yapılıpınar (Biragani) Han (Xan)
YazıTopallı

ALHASLILARIN KABİLELERİ ( Çocukları ve Torunları)

-Hacımamadlar -Kıraçlar
-İsmailler -Kandanlar
-Kıcanlar -Sevyanlar
-Kamberliler -Hacalılar
-Çevxiyanlılar -Lordinliler
-Hasanbekliler -Haydarlilar

ALHAS İSMİNİN KÖKENİ

Alhaslı Aşireti’nin esas isminin zamanla değişmesi sonucu bu hali aldığı esas isminin “Ağraz” olduğu ve bu isminde şuradan geldiği farz edilmektedir. Alhas Aşiretine ismine veren kişinin konuşmada zorluk çektiği ve biraz peltek olduğu için Kürtçedeki gibi “Axraz” denildiği söylenmektedir.

İstanbul Üniversitesi büyük kütüphanesi’ndeki araştırmamda Cevdet Türkay’ın “Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğu'nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler” kitabında Elhas diye bir aşiretin Alhas olarak birà Alxas àvarlığı Osmanlıda bulunmaktadır. Ama günümüzde Elhas değişim geçirmiştir.

İnternette araştırırken Alhaslı’ ya Malatya Bölgesi Aşiretleri arasında rastladım. Alhas yanında bu bölgedeki diğer aşiretler şunlardır: Atmi, Drejan, Îzol, Piran, Sinemelli, Elhas, Bekran, Harun, Balan, Gav.

Bu Araştırmamız 3 Bölümden Oluşmaktadır. Şuan 1.Bölümünü Yayınladığımız Araştırma Yazısının Diğer Bölümleri İlerleyen Günlerde Yayınlanacaktır.


Alhas Aşireti’nin şimdiki yerleşim alanı olan K.Maraş ili Elbistan ilçesine Şanlıurfa’nın Siverek İlçesi’nin Baraz Aşireti’nden kopup geldiği ve bu kopmanın bir anlaşmazlık sonucu olduğu kesin olmamakla birlikte yaygın olarak bilinmektedir. Bu kopmanın Osmanlı Devleti’nin çöküş dönemine denk geldiği ve ayrıca Osmanlıdaki iskan politikası (kavga eden aşiretlerden birini başka yere göç ettirmesi) sonucu ayrıca Baraz Aşireti içerisindeki iç hesaplaşmalar sonucu göç ettiği bilinmektedir.

Alhaslılar Türkiye’de Sivas ili Zara ilçesi Cimitli Köyü’nde, Adıyaman Gölbaşı, Sivas ilinİmranlı ilçesi Aydoğan Köyü (Örenik), Manisa, Denizli, Aydın, Muğla ve Dersim’de oldukları köylerle ve aileler bazında fark edilmektedir.Alhaslıların Elbistan’da ilk yerleşim yerinin Büyük Köy denilen yani Kürtçe Digır diye isimlendirilen yerin olduğu burada da kalıntıların bunu desteklediği anlaşılmıştır. Alhaslıların önceden göçebe bir aşiret olduğu biliniyor. Bugünkü yerleşim alanlarını bir kurnazlıkla Küreciklilerden ve Gaziantep’in Araban çölüne göç eden bir Türk-Sunni olan Kızık aşiretinden aldığı bilinmektedir.

Alhaslıların nereden geldiği konusu üzerine birçok küçük araştırma olmasına rağmen; bu yazılarda Urfalılara göre Siverekten, Muşlulara göre Hormek (Xormek) Aşiretinin bir parçası, Nuri Dersimi’ye göre Dersim kökenli olduğu yazılmaktadır. (U,Erdoğan, 2004)

Alhaslılar ile Horasanlılar-Zend Aşireti – Luristan İlişkisi

Farklı bir araştırmaya göre Alhas Aşireti’nin yaşlılarının söylediklerine göre aşiretimizin İran’da bulunan Horasan’dan geldiği (Xortistan) söylenmektedir. Horasandan göç edişlerinin nedeni ise bir Kürt devleti olan Zend Ülkesi’nin yıkılmasından sonra bir kısım Kürt aşiretinin oradan göç edip Muş’a geldikleri söylenmektedir. Muş’a gelen bu Kürt aşiretinin Hormek (Xormek) Aşireti olduğu ve bu aşiretin İran’ın Horasan’daki Büyük Zend Aşireti’nin bir kolu olduğu varsayılmaktadır.