Stargard - Perła Pomorza - europejski szlak gotyku ceglanego

Ratusz wznoszony od połowy XIIIw. Szczyty zdobione są kunsztownymi maswerkami sieciowymi. Wielki pożar w 1635r. strawił wraz z Ratuszem archiwum miejskie. Po tym kataklizmie powstał wschodni szczyt Ratusza. W końcu XIXw. przywrócono bryle elementy gotyku. Ratusz został zniszczony ponownie w 1945r. Odbudowany w latach 1948–1961.

Kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata (Kościół Mariacki)
Najcenniejszy zabytek Pomorza Zachodniego i Środkowego, jednocześnie najpiękniejszy, gotycki, ceglany kościół w Polsce. Początek budowy w 1292r., obecna bryła w kształcie z XIV-XVw. Dwuwieżowa bazylika z wieńcem kaplic w obejściu chóru. Koronkowe, ceramiczne zdobienia elewacji; oryginalny wystrój wież-tzw. blenda stargardzka oraz unikalna galeryjka tryforyjna w prezbiterium podnoszą dodatkowo klasę dzieła.

Dom Protzena
Dom wzniesiono około połowy XVw. Płaszczyznę ściany wypełniono tzw. „stargardzką blendą”, zaczerpniętą z dekoracji wieży północnej kościoła Mariackiego.

Kościół św. Ducha - został zbudowany w latach 1874–1877 w stylu neogotyckim i jest czwartym z kolei kościołem powstałym w tym miejscu. Jest to świątynią ceglana salowa, przykryta dwuspadowym drewnianym dachem. We wnętrzu znajdują się charakterystyczne dla kościołów protestanckich empory.

Wieża ciśnień została zbudowana w 1896 r. jako element miejskich wodociągów. 65 - metrowa neogotycka wieża posiada bogato zdobioną elewację. W górnej części wieży znajduje się zbiornik o pojemności 500m3, który zasila dopływ wody do mieszkań.

Cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Pierwotnie kościół gminy ewangelicko-reformowanej pw.Chrystusa,wzniesiony w 1890 r. Po II wojnie budowla nieużytkowana. Pierwsze nabożeństwo prawosławne odprawione zostało w 1954r. Parafia w Stargardzie wchodzi w skład diecezji wrocławsko-szczecińskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Kościół neogotycki, murowany z cegły. Rozplanowany na rzucie krzyża greckiego. Do południowego ramienia przylega pięcioboczna absyda. W narożach krzyża usytuowane są:wieża i trzy kruchty; wszystkie na planie wieloboków tworzących wnętrza centralne.

Kościół Św.Jana Chrzciciela - pierwotnie salowa kaplica joannicka wzniesiona po połowie XIIIw. Obecny kształt pochodzi z XVw. Wieża otrzymała wystrój w typie „blendy stargardzkiej", zaczerpniętej z rozwiązań wieży północnej obecnej Kolegiaty NMP Królowej Świata. W latach 1892-1893 wzniesiono neogotycki hełm wieży, której wysokość całkowita osiągnęła 99m. Wewnątrz kościoła, w obejściu chóru uwagę zwracają unikalne na Pomorzu, kryształowe sklepienia kaplic.

Baszta Morze Czerwone - jej wysokość wynosi 34m. Została wybudowana ok. 1500r. Nazwa baszty związana jest z krwawą potyczką w okresie wojny 30-stoletniej. Inne legendy mówią o zrzucaniu ze szczytu wieży skazańców, po których zostawały czerwone ślady. Podstawa baszty stanowiła kiedyś loch więzienny przebity w 1860r.

Brama Młyńska (zwana Portową lub Wodną)
Została zbudowana na początku XVw. Pierwotnie dwie wolnostojące wieże połączone były drewnianym mostem, które zastąpiono murowaną budowlą z przejazdem. Nazwa bramy nawiązuje do młyna, który do połowy XVIIIw. wznosił się nad rzeką. Brama Młyńska od wieków stanowiła symbol miasta. Jej sylwetka była przedstawiana na pieczęciach oraz była jednym z elementów dawnego herbu miejskiego. Stanowi unikat w skali europejskiej.

Baszta Białogłówka zlokalizowana w najstarszej części Starego Miasta, na miejscu dawnego grodziska, zbudowana na początku XVw. Swoją nazwę wzięła od zwieńczającego jej hełm sześciobocznego stożka, otynkowanego na biały kolor. Oparta na podstawie kwadratowej, przechodzącej w kształt cylindra do wysokości ok.30m.

Brama Pyrzycka wznoszona była w kilku etapach na przestrzeni XIII-XVw. Pierwotnie w formie wieżowej. Przebudowana w bramę szczytową w połowie XV w. W II połowie XV w. wzmocniona szyją i przedbramiem, które spłonęło w 1666r., a w 1790r. ostatecznie je rozebrano. W XVIIIw. obiekt przystosowano do funkcji mieszkalnych. Do dziś brama pozostała odwzorowaniem dawnej świetności, fascynuje kunsztem budowy.

Baszta Tkaczy to budowla o podstawie prostokąta, wysokość 31m. Zbudowana w 1450r. i przebudowana w 1539r. przez cech tkaczy. Składa się z ośmiu pięter oraz lochu więziennego. Jej cylindryczny korpus został zwieńczony stożkowym hełmem. W jej wnętrzu przetrzymywano też przez pewien czas lód i stąd jej druga nazwa - Baszta Lodowa.

Brama Wałowa wznoszona była od XVw. do XVIIw. Posiadała ona najbardziej rozbudowane przedbramie składające się z wysuniętego przed wały i mury obronne półkolistego barbakanu, bramy przedniej i bramy wewnętrznej. Zostało ono rozebrane w 1780r. Podczas II wojny św. zniszczeniu uległy szczyty i dach, ich odbudowę rozpoczęto w 1960r. Nazwa bramy nawiązuje do istniejącego przed budową murów wału wokół dawnego grodu kasztelańskiego.

Źródło z tablic w mieście i ze strony wikipedia

#Stargard
#Gotyk
#Pomorze

Stargard - Perła Pomorza - europejski szlak gotyku ceglanego
sierpień2021