Chazarowie - handel, wojna i religia. Dzieje kaganatu chazarskiego (ok. 640-965 n.e.)

W przeciwieństwie do np. Hunów Chazarowie nie stworzyli czegoś, co niektórzy badacze nazywają “imperium cienia” - pasożytem żyjącym głównie z trybutów wyłudzanych na jakimś bogatym, osiadłym sąsiedzie. W ten sposób Hunowie żyli z Rzymian a Żoużanowie z Chińczyków. Chazarowie uniknęli także tzw. “pułapki ekspansji” w którą wpadały liczne szybko ekspandujące państwa nomadów. Ich władcy utrzymywali kontrolę nad zdobytymi ludami dzięki hojnie opłacanej armii którą ciągle należało rozpieszczać cennymi darami. W efekcie wraz z kolejnymi sukcesami i zwiększaniem zasięgu terytorialnego władcy tacy jak Attyla stawali przed coraz trudniejszym wyzwaniem wynagradzania coraz liczniejszych zastępów żyjących głównie z rabunku sąsiadów. Aby zaspokoić żądzę złota swoich armii musieli w pewnym momencie prowadzić permanentne wojny lub ciągle zwiększać trybuty nakładane na organizmy na których pasożytowali. W przypadku Chazarów dań zbierana z podległych ludów oczywiście zawsze występowała, ale z czasem to wpływy z handlu pozwoliły kaganom uniknąć znalezienia się w ślepym zaułku tak jak władcy Hunów lub Żoużanów.

Cover: AI, Shutterstock

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara. Mój podcast historyczny jest w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach. Nie przepisuję wikipedii :D

Wesprzyj nas na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Patroni:
Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Konstantyn VII Porfirogeneta, De administrando imperio, tłum. R. J. H. Jenkins, Dumbarton Oaks 1967
Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018
Teofilakt Simokatta, Historia powszechna, (tłum. A. Kotłowska, Ł. Różycki), Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2022
Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, (red. T. Lewicki), Ossolineum 1956 (Tom 1), 1977 (Tom 2, część 2), 1985 (Tom 3)

Literatura:
Adamczyk D., Srebro i władza. Trybuty i handel dalekosiężny a kształtowanie się państwa piastowskiego i państw sąsiednich w latach 800-1100, PWN 2018
Duczko W., Ruś wikingów, Trio 2006
Dudek J., Chazarowie. Polityka - kultura - religia. VII-XI wiek, PWN 2017
Gumilow L., Dzieje dawnych Turków, PIW Warszawa 1972
Nagrodzka-Majchrzyk T., Chazarowie, w: Hunowie Europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie, PAN 1975
Nazmi A., Commercial relations between Arabs and Slavs (9th-11th centuries), Dialog 1998
Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy, Ossolineum 2006
Swoboda W., Chazarowie, w: Słownik starożytności słowiańskich, Ossolineum 1961 (Tom 1 A-E)
Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983
Żyrochow M., Chazarowie. Judeo-tureckie imperium stepowe (VII-XI wiek), Napoleon V 2018

Muzyka w tle:
https://audiojungle.net/item/requiem-...
https://audiojungle.net/item/high-ten...
https://audiojungle.net/item/dark-eth...
   • The Empty Moons of Jupiter  
   • Dawn of Man  
   • Contact  

Licencje Creative Commons:
https://creativecommons.org/licenses/...

0:00 List Kijowski
4:40 List Chasdaja
8:50 Co pisano o Chazarach?
12:58 Geneza Chazarów
24:00 Szlaki handlowe
31:27 Wojny z Kalifatem
45:30 Relacje z Konstantynopolem
54:30 Armia
59:55 Sarkel
1:05:10 Ludność kaganatu
1:17:26 Kagan i elita
1:22:22 Religie kaganatu
1:33:35 Upadek
1:45:52 Bibliografia i podziękowania