Qaraciyər serrozu necə müalicə edilir?

Qastroenteroloq-hepatoloq Nazlı Qasımova
Tel: (055) 297 33 31
İnstaqram: dr.qastroenteroloq.nazli
Facebook:   / drnazli-qasimova-2197011603688562  

Qaraciyər sirrozunun əlamətləri qaraciyərin zədələnməsindən asılı olaraq dəyişə bilər. İlkin olaraq bunları iki hissəyə bölə bilərik. Kompanse sirroz və dekompanse sirroz dediyimiz, yəni, ilk mərhələdə başlayan sirrozlara kompanse sirroz deyirik. Bu zaman qaraciyər kompensator olaraq böyüməyə başlayar. Uzi və qan analizlərində bunları az da olsa görə bilirik. Uzidə qaraciyərin böyüməsi, və bununla birlikdə dalağın böyüməsi və qaraciyərin funksional testləri dediyimiz alt, ast, alp, ggt, total bilrubin kimi minimal bir yüksəlmələr görərik. Bu xəstələrdə getdikcə qaraciyərin xəstəliyinin səbəblərindən asılı olaraq qaşınmalar, yüngül qaşınmalar, halsızlıq, yorğunluq, iş qabiliyyətinin getdikcə itirilməsi, əzələ oynaq ağrıları kimi bir sıra şikayətlər, əlamətlər yaranır. Artıq dekompanse sirroza keçmiş, ağır sirroza keçmiş xəstələrdə daha ciddi əlamətlər özünü göstərir ki, abdominal assit dediyimiz qarın boşluğuna ciddi maye toplanması və qida borusunda qaraciyərin damarının genişlənməsindən yaranan portal gipertenziya dediyimiz və bu portal gipertenziyaya bağlı olaraq qida borusunda yaranan ciddi vena damarlarının genişlənməsi və bu damarların genişlənməsindən qaynaqlı olaraq hər hansı bir səbəbdən, istər təzyiqdən, istər hər hansı bir sərt qidalardan damarların partlaması, ağızdan spontal olaraq qan gəlməsi və ya qaraciyərə bağlı olaraq qaraciyər komasına girməsi ki, buna hepatik ensoflapatiya deyirik. Bu 3 əlamətdən 3-ü və ya bir neçəsi olubsa xəstəni artıq dekompanse sirroz hesab edirik. Bunlardan daha ağır formaları isə qarın boşluğuna yığılan asiddən hər hansı bir infeksiya düşərsə, spontal bakterial hipertanit dediyimiz və ya qaraciyərlə bərabər böyrək də funksiyadan düşərsə hepaterenal sindrom dediyimiz, qaraciyərlə bərabər ağciyər də funksiyadan düşərsə hepotopumonal sindrom dediyimiz kimi əlamətlərin yaranması artıq dərinləşmiş qaraciyər çatışmazlığının olduğunu göstərir. Bu xəstələrdə səbəbdən asılı olaraq gedəcək kliniki gedişat sürəti də fərqlənər. Xəstələrin kliniki əlamətləri də fərqlənər. Bu xəstələrdə dediyimiz kimi ağır sirroza giribsə damar partlamaları olur. Dəridə nöqtə nöqtə damar partlamalarını, qansızmalarını görə bilərik. Və ya qaşınmadan qaynaqlanan dərilərində ciddi yaralanmaların olduğunu görərik. Bunlarda tez tez burundan və ya diş ətindən yüngül qanamalar özünü göstərər. Hansı ki, normal şəxslərdə, normal insanlarda qanama biryerləri kəsildikdə, zədələndikdə qanama tez dayanar. Qaraciyər xəstələrində isə gec durar. Bu kimi əlamətlər artıq qaraciyər sirrozunun başlanğıcını və ağır formada olmasını göstərər.