Скачать или смотреть ભાઈબીજ ભાઈદૂજ વિષે સંપૂર્ણ માહિતી

🌸 ભાઈબીજ (ભાઈદૂજ) વિષે સંપૂર્ણ માહિતી
🔹 પરિચય

ભાઈબીજ હિંદુ ધર્મનો એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે જે ભાઈ-બહેનના પવિત્ર સ્નેહને ઉજવે છે. આ તહેવાર દિવાળી પછીના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. ગુજરાતમાં તેને “ભાઈબીજ” કહેવામાં આવે છે, જ્યારે ઉત્તર ભારતમાં તેને “ભાઈદૂજ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

આ દિવસે બહેન પોતાના ભાઈને ઘરે બોલાવે છે, તેને તિલક કરીને, આરતી ઉતારીને તેની લાંબી આયુષ્ય અને સુખની કામના કરે છે. બદલામાં ભાઈ બહેનને ભેટ આપે છે અને તેની રક્ષા કરવાનો સંકલ્પ લે છે.

🔹 ભાઈબીજની ઉત્પત્તિ અને પૌરાણિક કથા

ભાઈબીજની શરૂઆત વિશે અનેક પૌરાણિક માન્યતાઓ છે. તેમાંની બે પ્રસિદ્ધ કથાઓ અહીં દર્શાવવામાં આવી છે —

🕉️ 1. યમ અને યમુનાની કથા

પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, સૂર્યદેવ અને સંજ્ઞાદેવીના સંતાનો યમરાજ અને યમુના હતા. યમુના પોતાના ભાઈ યમને ખૂબ પ્રેમ કરતી હતી, પણ યમ પોતાના કાર્યમાં વ્યસ્ત રહેતાં તેની મુલાકાત લેવા આવતા ન હતા.
એક દિવસ યમુનાએ પોતાના ભાઈને ઘરે આમંત્રિત કર્યા અને સ્વાદિષ્ટ ભોજન કરાવ્યું, તિલક કર્યું અને આરતી ઉતારી આશીર્વાદ આપ્યો. તે પ્રસંગે યમરાજ ખુશ થઈ ગયા અને બહેનને આશીર્વાદ આપ્યો કે આ દિવસે જે ભાઈ પોતાની બહેનના ઘરે તિલક કરાવશે, તેને મૃત્યુનો ભય નહીં રહે અને તે દીર્ઘાયુ થશે. ત્યારથી આ દિવસ “ભાઈબીજ” તરીકે ઉજવાય છે.

🌺 2. શ્રીકૃષ્ણ અને સુભદ્રાની કથા

મહાભારત અનુસાર, નરકાસુરનો સંહાર કર્યા પછી શ્રીકૃષ્ણ પોતાના બહેન સુભદ્રાના ઘરે ગયા. સુભદ્રાએ તેમને તિલક કર્યું અને આરતી ઉતારી. ત્યારથી પણ આ તહેવાર ભાઈબીજ તરીકે ઉજવવાનું શરૂ થયું.

🔹 ભાઈબીજની વિધિ (પુજન વિધિ)

ભાઈબીજના દિવસે બહેન પોતાના ભાઈને ઘરે આમંત્રિત કરે છે અને નીચે મુજબ વિધિ કરે છે:

સ્નાન અને પૂજા તૈયારી:
વહેલી સવારે સ્નાન કરીને સ્વચ્છ કપડાં પહેરી દેવપૂજા કરે છે.

પીઠિની તૈયારી:
જમીન પર ચોખાનો ચોરો (ચૌક) દોરી તેના પર ભાઈને બેસાડવામાં આવે છે.

તિલક વિધિ:
ભાઈના કપાળ પર ચોખા, કુંકુમ, હળદર અને ફૂલ વડે તિલક કરવામાં આવે છે.

આરતી અને મીઠાઈ:
આરતી ઉતારીને ભાઈને મીઠાઈ ખવડાવવામાં આવે છે અને દીર્ઘ આયુષ્યની કામના કરવામાં આવે છે.

ભેટ આપવી:
ભાઈ પોતાની બહેનને ભેટ, કપડાં કે નાણાં આપે છે અને તેની રક્ષા કરવાનો સંકલ્પ લે છે.

🔹 ભાઈબીજનો ધાર્મિક અને સામાજિક મહિમા

ભાઈબીજ ભાઈ-બહેન વચ્ચેના સ્નેહ, વિશ્વાસ અને રક્ષણના સંબંધને મજબૂત બનાવે છે.

આ તહેવાર પ્રેમ, સંવાદ અને કુટુંબમાં એકતા લાવે છે.

આજના સમયમાં પણ ભાઈબીજને “Brother-Sister’s Day” તરીકે પ્રેમપૂર્વક ઉજવવામાં આવે છે.

🔹 ભાઈબીજના દિવસે શું કરવું અને શું ન કરવું
✅ કરવું જોઈએ:

બહેને ભાઈને પ્રેમથી આમંત્રિત કરવો.

તિલક વિધિ સન્માન સાથે કરવી.

દેવપૂજા અને આરતી કરવી.

🚫 ન કરવું જોઈએ:

કોઈ સાથે ઝઘડો ન કરવો.

દુઃખદ વિચારો કે અપશબ્દો ન બોલવા.

અન્નનો અપમાન ન કરવો.

🔹 ભાઈબીજ સંબંધિત લોકપ્રિય શ્લોક / આશીર્વાદ પંક્તિ

“તિલક કરું તારા મસ્તક ઉપર,
દેવી તારી આયુષ્ય દીર્ઘ થાય,
ભાઈ તું રહેજે હંમેશ ખુશ,
માતા પિતાના આશીર્વાદ તને મળે હંમેશાય.”

🔹 ભાઈબીજનો સમય (મુહૂર્ત)

દિવાળી પછીનો બીજો દિવસ — એટલે કે કાર્તિક શુક્લ દ્વિતીયા તિથિ.
આ દિવસે યમદ્વિતીયા તરીકે પણ ઓળખાય છે.

🔹 નિષ્કર્ષ

ભાઈબીજ તહેવાર માત્ર તિલક કે ભેટ આપવાનો પ્રસંગ નથી, પરંતુ ભાઈ-બહેન વચ્ચેના અવિનાશી પ્રેમનું પ્રતીક છે. આ તહેવાર આપણને કુટુંબ પ્રત્યેના સ્નેહ, એકતા અને સહયોગનું સંદેશ આપે છે.