نقاره از ساخت تا نواخت

نقاره از ساخت تا نواخت"
عنوانی بود که استاد بهرام رستگار عزیز برای این مستند انتخاب نمودند.
نقاره؛
آیین نقاره کوبی قبل از اسلام در ایران رواج یافت.این آیین رسمی قدیمی و باستانی است و از آنجا که نقاره را در اوقات معین و نوبت های متعدد می نواخته اند،نقاره کوبی به نوبت نوازی مشهور است.
بر خلاف آنچه در ایران معمول بوده در دوره اسلامی در نواحی عرب نشین نقاره را مثل دف و دایره با دست چپ نگاه می داشتند و با دست راست می نواخته اند. اولیا چلبی نقاره را با قید کلمه عربی نقل کرده و مخترع آن را "حارث" نامی از اهالی یمن ذکر کرده است.
در قدیم معمولا یک جفت نقاره بکار می بردند و در این مورد آن را "چفنه نقاره" می خواندند.
در دوره های افشاریه و زندیه آیین نقاره کوبی تداوم داشت و در زمان قاجار نقش تجملی یافت.
نقاره چی ها در دوره سلطنت ناصرالدّین شاه کلاهی از پوست سیاه با طاق سرخ که یراق دوزی شده بود می پوشیدند و کریم شیره ای(کریم پشه) معروف سرپرست آنان بود.
در دوره مشروطه عده ای از مشروطه خواهان در مخالفت با برخی سنت های قدیمی،خواهان برچیده شدن نقاره خانه ها بودند و به همین خاطر دستمزد نقاره چیان را قطع کردند.اما آن ها بدون دریافت دستمزد به کار خود ادامه دادند تا این که دستمزدشان دوباره پرداخت شد.
نقاره خانه همیشه نشانه ای از اقتدار حکومت داشت و تصرف آن هم نشانی از زوال حکومت پیشین و اقتدار حکومت جدید و اولین نشانه ی تغییر حکومت بود.
در قدیم تعداد کارکنان آستان قدس رضوی بیست و چهار نفر بود که شش نفر کوس و طبل می زدند و بقیه کرنا می نواختند.
برخی از موارد استفاده نقاره؛
گیلان:مجالس عروسی و ختنه سوران،کشتی گیله مردی،لافند بازی،خرس بانی،شکار
مازندران(دسرکوتن):نقاره خانه های حکومتی،کشتی لُوچو،خرس بانی
آذربایجان شرقی(قوشاناقارا):همراهی با ساز عاشیقی،ارکسترسازهای ملی آذربایجان،اطلاع رسانی
کردستان(دو تَپَله):اعلام و اطلاع رسانی
قشقایی، بویراحمد: مراسم عروسی و ختنه سوران، مراسم سوگواری
ممسنی(مهتر): مراسم عروسی، مراسم سوگواری(طول چپ)
عراق:مراسم عزاداری محرم


تهیه کننده و کارگردان:کیانوش گودرزی
تابستان و پائیز ۱۳۹۸