แสดงสังคหนัย ของจิต ๑๒๑

สัมปยุตตธรรม คือ จิตกับเจตสิกที่ประกอบกัน แล้วเกิดพร้อมกัน ดับพร้อมกัน มีอารมณ์เดียวกัน และมีที่อาศัยเกิดเดียวกัน โดยแสดงในลักษณะสัมปโยคนัย และสังคหนัย
- สัมปโยคนัย คือ การยกเจตสิกขึ้นมา เพื่อหาจิตที่ประกอบได้
- สังคหนัย คือ การยกจิตขึ้นมา เพื่อหาเจตสิกที่ประกอบได้

เจตสิกที่ประกอบกับจิตได้แน่นอน เรียกว่า นิยตโยคีเจตสิกมี 41 ดวง
เจตสิกที่ประกอบกับจิตได้ไม่แน่นอน เรียกว่า อนิยตโยคีเจตสิกมี 11 ดวง แบ่งได้ 3 กลุ่ม คือ 1.กทาจิเจตสิก จะประกอบกับจิตได้ไม่แน่นอน ได้แก่ มานเจตสิก 2.สหกทาจิเจตสิก จะประกอบกับจิตได้ไม่แน่นอน แต่ถ้าประกอบแล้วจะมาด้วยกันเป็นคู่ ได้แก่ ถีทุกเจตสิก 3.นานากทาจิเจตสิก จะประกอบกับจิตได้ไม่แน่นอน แต่ถ้าประกอบแล้ว จะไม่ประกอบพร้อมกัน ได้แก่ อิสสาเจตสิก มัจฉริยเจตสิก กุกกุจจเจตสิก วิรตีเจตสิก และอัปปมัญญาเจตสิก