Скачать или смотреть मराठी सण: परंपरा आणि महत्त्व

मराठी सण (Festival) आणि त्यांची वैशिष्ट्ये (Importance) .
हे सण धार्मिक, सांस्कृतिक, सामाजिक आणि निसर्गाशी संबंधित विविध पैलूंना स्पर्श करणारे आहेत.
🪔 १. गुढी पाडवा
• वैशिष्ट्ये:
o हिंदू नववर्षाची सुरुवात.
o गुढी उभारून विजय आणि समृद्धीचे प्रतीक दाखवले जाते.
o घरसफाई, नववस्त्र, गोडधोड जेवण.
o पूजेसाठी खास गोड पदार्थ – पुरी, पूरणपोळी.
🌾 २. मकर संक्रांत
• वैशिष्ट्ये:
o सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतो.
o काळ्या रंगाचे कपडे परिधान करतात.
o तिळगूळ देऊन "तिळगूळ घ्या, गोड गोड बोला" असं म्हणतात.
o महिलांसाठी "हळदीकुंकू".
🎇 ३. दिवाळी (दीपावली)
• वैशिष्ट्ये:
o प्रकाशाचा सण.
o नरकचतुर्दशी, लक्ष्मीपूजन, भाऊबीज.
o फराळ – चिवडा, लाडू, चकली.
o फटाके आणि आकाशकंदील.
🧹 ४. दसरा (विजयादशमी)
• वैशिष्ट्ये:
o रावणदहनाचा कार्यक्रम.
o शस्त्रपूजन.
o सोनं (आपट्याची पानं) एकमेकांना देऊन "सोनं घे, सोनं दे" म्हणतात.
o नवचैतन्य, विजयाचं प्रतीक.
🥣 ५. श्रावण महिन्यातले सण (नागपंचमी, नारळी पौर्णिमा, रक्षाबंधन, गोपाळकाला)
• वैशिष्ट्ये:
o नागपंचमी: नागाची पूजा.
o नारळी पौर्णिमा: कोळी समाज समुद्रदेवाला नारळ अर्पण करतो.
o रक्षाबंधन: बहिण भावाच्या मनाच्या नात्याचं प्रतीक.
o गोपाळकाला: श्रीकृष्ण जन्म, दहीहंडी फोडण्याची परंपरा.
🪔 ६. आषाढी एकादशी / कार्तिकी एकादशी
• वैशिष्ट्ये:
o पंढरपूरची वारी.
o विठ्ठल भक्तांचा पंढरपूरचा दिंडी सोहळा.
o उपवास आणि भजन-कीर्तन.
🐄 ७. पोळा
• वैशिष्ट्ये:
o शेतकरी बैलांची पूजा करतो.
o बैलांना सजवले जाते.
o शेतमजुरांचा बैलांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा दिवस.
👩 ८. भोंडला / हडगा (विशेषतः मुलींसाठी)
• वैशिष्ट्ये:
o नवरात्रात स्त्रिया आणि मुली एकत्र येऊन पारंपरिक गाणी म्हणतात.
o फुलांच्या रांगोळ्या.
o शेवटी गुपचूप भेटवस्तूंची देवाणघेवाण.
🌺 ९. गणेश चतुर्थी
• वैशिष्ट्ये:
o गणपती बाप्पांची स्थापना.
o आरती, भजन, सांस्कृतिक कार्यक्रम.
o मूर्तीचे विसर्जन.
o सर्व जातीधर्माच्या लोकांचा सहभाग.
🕉 १०. नवरात्र / दसरा
• वैशिष्ट्ये:
o देवीची उपासना – नवदुर्गेच्या रूपांची पूजा.
o गरबा, दांडिया, भोंडला.
o कुलाचार, नवरात्र घटस्थापना.
🌙 ११. वटपौर्णिमा / आषाढी व्रते
• वैशिष्ट्ये:
o स्त्रिया वडाच्या झाडाभोवती फेरे मारतात.
o पतीस दीर्घायुष्य मिळो यासाठी व्रत.
o धार्मिक कथा – सती सावित्री.
मराठी सण हे केवळ धार्मिक कर्मकांड नसून लोकजीवन, निसर्ग, शेती, संस्कृती, भक्ती, परंपरा आणि उत्सवाच्या रंगांनी सजलेले असतात. प्रत्येक सणामागे काहीतरी शिक्षण, मूल्य आणि भावनिक नातं दडलेलं असतं.