Municipium S Mysterious Roman City near Pljevlja in Montenegro

Na lokalitetu Komini kod Pljevalja djelimično je istražena nekropola zagonetnog arheološkog lokaliteta, uz antičku Duklju svakako najvažnijeg antičkog nalazišta u Crnoj Gori. Pretpostavlja se da je nekropola pripadala gradu Splonumu, nekada naselju ilirskog plemena Pirusta, koji je, nakon rimskih osvajanja pljevaljskog kraja tokom II vijeka, prerastao u municipium – grad sa nekom vrstom samouprave u kome su zajednički živjeli Iliri i Romani.

Ipak se njegovo ime ne može sa sigurnošću utvrditi pa se u nauci koristi ime Municipium S po jednom od spomenika na kome se nalazi početno slovo naziva grada. Riječ je o epigrafu koji se nalazi na nadrgobnom spomeniku Titu Aureliju Sekstijanu koji je bio rimski vitez (EQR- eqesRomanus) i dekurionu municipijuma (DEC M S).

Vjeruje se da se razvijao do IV vijeka kada prestaje sahranjivanje u nekropoli u Kominima. Istražene su dvije nekropole – jedna na bijelom brijegu a druga na zaravni prema Vezišnici. Nalazi iz grobnica prikazali su različite običaje u sahranjivanju, a staklene posude, od kojih je najvrijednija čaša sa natpisom – dijatreta najvjerovatnije je proizvod iz tadašnjih kelnskih radionica. Na osnovu natpisa i načina sahranjivanja može se zaključiti da je u ovim nekropolama sahranjivano i domicilno stanovništvo i doseljenici iz priobalnih gradova.

Arheološki nalazi su pokazali i koji su kultovi bili poštovani: Jupitera, Silvana Avgusta, Dijane, Dionisa, Herkula, zatim ilirski kultovi konja i konjaknika i orijentalni Serapisa i Izis.

Grad se nalazio u rimskoj provinciji Dalmaciji koja je obuhvatala sve ilirske oblasti. Kroz ovaj je grad prolazila važna saobraćajnica čiji se tragovi mogu pratiti i južno od Komina u selu Potpeć. Pretpostavlja se da je bio centar veće vojno-administrativne oblasti.