İltihaplı, apseli dişler çekilebilir mi? İltihap ve enfeksiyon nedir? Antibiyotik almak şart mı?

00:00 İltihaplı dişler çekilebilir mi?
00:13 İltihap ve enfeksiyon nedir?
00:50 İltihabın 5 belirtisi
01:13 Apse nedir, nasıl oluşur?
02:16 Akut ve Kronik iltihap nedir?
03:02 Antibiyotik ne zaman gerekir?
03:54 İltihaplı diş ne zaman antibiyotiksiz çekilebilir?
04:18 İltihaplı diş çekilirken nelere dikkat edilmeli.
05:25 Hangi hastalarda daha dikkatli olunmalı?

İltihap vücudumuzun herhangi bir irritana karşı verdiği savunma cevabıdır. Bu irritan bir mikrop olabileceği gibi elinize batan bir kıymık, üstünüze dökülen sıcak su veya cildinize damlayan kimyasal bir ilaç vs gibi şeyler de olabilir. Vücudumuz, normal işleyişini bozmak isteyen bu irritanlara karşı bir savunma cevabı verir, işte bu cevaba da iltihap denir.  İltihabın ilk kez antik Roma lı hekim Cornelius Celsus tarafından tanımlanmış 5 belirtisi vardır, bunlar ; kısaca kızarıklık, şişlik, ısı artışı, ağrı ve fonksiyon kaybıdır
  Bizi şu an ki konumuzla daha çok ilgili olan mikrop kaynaklı iltihaplar yani enfeksiyonlar ilgilendirdiği için mevzuyu dağıtmadan devam edelim.Diş apseleri de bir çeşit enfeksiyondur. Bir diş apsesinin oluşabilmesi için ağız ortamındaki bakterilerin, diş ve diş etlerinin korumasını bir şekilde aşarak, çene kemiğine ulaşmış olması gerekir. Bu, genelde tedavi edilmemiş derin çürükler, dişteki çatlak veya kırıklar, dolgu veya kanal tedavilerindeki sızıntılar, diş eti çekilmeleri vs gibi nedenlerden kaynaklanır. Bu durumlarda ağızdaki bakteriler dişi ve dişin kök kanalını bir yol gibi kullanır ve çene kemiğine geçerler, diş çevresindeki kemikte bulunan hücreler buna cevap verir ve hemen bir iltihap başlatırlar. Savunma hücreleri bölgeye gelir ve enfeksiyonun vücuda yayılmasını engellemek ve sınırlandırmak için iltihabi cevaba katılırlar. Bu iltihabi cevap hayatı tehdit edecek derecede yaygın enfeksiyonlardan, dişin üstüne basınca hafif batma hissi gibi küçük belirtilere kadar çok farklı derecelerde görülebilir.
İltihabi cevabı,
Kronik iltihaplı dişlerde vücut zaten enfeksiyonu sınırlandırdığı için antibiyotik kullanmaya gerek yoktur ve çekim veya kanal tedavisi aynı seans yapılabilir.
  Akut iltihaplı dişlerde ise çekimin aynı seans mı yoksa antibiyotik kullanımı sonrası mı olacağı hastanın durumuna bağlıdır. Eğer yaygın şişlik ve selülit , yüksek ateş, titreme, halsizlik, ağzın açılamaması, ağrı kesiciye cevap vermeyen şiddetli ağrı vs gibi vücudun enfeksiyonu sınırlandıramadığını gösteren, sistemik bulgular varsa, önce antibiyotik tedavisi başlanıp belirtiler stabil hale geldikten sonra çekim yapılabilir. Fakat bu durumlarda, tırnak içinde söylüyorum, "benim şahsi tercihim" önce genel belirtileri antibiyotik tedavisi ile normal hale getirip çekimi sonra yapmaktır. Örnek olması açısından, mesleğimin ilk yıllarında bir alt çene 20 yaş dişi apsesi nedeniyle gelen ve boynu tamamen apseyle dolduğu için konuşamayan ve kağıt kalemle anlaştığımız bir hastam dahi vardı. Yani hastam konuşmak için bile ağzını açamıyordu ve KBB ile birlikte takip etmiştik. Bu tip  ileri seviye apselerde ben önce sistemik antibiyotik tedavisini tercih ediyorum.
  Öte yandan, bu tip sistemik bulgular yoksa, hastanın genel sağlığı iyiyse ve apse sadece sınırları net belli bir şişlik, dişe basınca batma hissi, dişte sallanma, ağrı vs gibi belirtilerle kendini gösteriyorsa, vücut zaten enfeksiyonu sınırlamış demektir ve aynı seansta bu tip dişlere çekim  yapılabilir. Fakat bu tip enfeksiyonlu dişleri çekerken şu faktörleri de göz önüne almak gerekir :
   1. Dişleri uyuşturmak için kullandığımız lokal anestezikler genelde 7.4 lük pH değerinde etkilidirler fakat enfeksiyonun oluştuğu bölgede pH değeri düşer ve ortam asidik hale gelir ve sonuç olarak uyuşma etkinliği ve derinliği azalır yani bölge biraz daha zor uyuşur.
    2. Apsenin oluşturduğu şişliğin içinde, bakterilerin ürettiği zararlı toksinler de bulunduğundan dolayı, uyuştururken iğnenin bu toksinleri çevredeki sağlıklı dokuya da itmemesi için, anestezi apse şişliğinin içine yapılmamalıdır.
Eğer mümkünse, apseye yaklaşmadan ilgili dişi uyuşturabileceğimiz, sinirin direkt olarak kökünü uyuşturduğumuz blok anesteziler tercih edilmelidir.
    Enfeksiyonlu dişlerin çekimi için genel kanı, enfeksiyon kaynağı olan dişin bir an evvel uzaklaştırılıp veya tedavi edilip  hastanın rahatlatılması ve apsenin drene edilmesi yani boşaltılmasıdır. Her hasta kendine özel olduğu için hekimin, hastanın lokal ve genel durumunu çok iyi değerlendirip, kar zarar analizi yaparak karar vermesi gerekir. Bu noktada hekim hastanın durumunu değerlendirip ona göre karar vermelidir. Mesela hasta kontrolsüz şeker hastasıysa, organ nakli, oto immün hastalık vs gibi sebeplerle bağışıklığı baskılayan ilaçlar kullanıyorsa, kalple ilgili belli bazı sorunları varsa, kemoterapi veya çene bölgesine radyoterapi alıyorsa,  kemik erimesi nedeniyle oral bifosfonat kullanıyorsa hastanın durumu, mutlaka takip eden doktoruyla konsülte edilip