Скачать или смотреть จริงเหรอ? คนจีนไม่มีเทศกาลกินเจ แล้วเทศกาลกินเจมาจากไหน? | ร้อยเรื่องเมืองจีน EP.6

จริงเหรอ? คนจีนไม่มีเทศกาลกินเจ แล้วเทศกาลกินเจมาจากไหน?

เมื่อเวียนมาถึงเดือนตุลาคม ก็จะเข้าสู่ช่วง “เทศกาลกินเจ” ของลูกหลานชาวจีนในประเทศไทย เมื่อถึงหน้ากินเจ เราก็จะเห็นธงสีเหลืองอร่ามประดับตามร้านอาหารทั่วทุกภาคในประเทศไทย โดยเฉพาะย่านคนจีนอย่างเยาวราชนั้นยิ่งคึกคักเป็นพิเศษ จนกลายเป็นกิจกรรมการท่องเที่ยวของปีเลยก็ว่าได้

เราต่างก็รับรู้ว่า “เทศกาลกินเจ” เป็นเทศกาลของจีน ขนาดเมืองไทยยังคึกคักขนาดนี้ แล้วคนจีนจะจัดงานกินเจยิ่งใหญ่แค่ไหนกันล่ะ แต่เมื่อไปถามคนจีนที่อยู่แผ่นดินใหญ่ ไต้หวัน ฮ่องกง มาเก๊า หรือคนจีนโพ้นทะเลในประเทศอื่นๆ ต่างก็งุนงงกันเป็นแถวว่า “มีเทศกาลนี้ด้วยหรือ”

อ้าว… “เทศกาลกินเจ” ไม่ได้มาจากเมืองจีน? แล้วตกลงคนจีนกินเจไหม ก่อนอื่นเราไปรู้จักที่มาของ “เทศกาลกินเจ” กันก่อนดีกว่าค่ะ

อันที่จริงแล้ว “เทศกาลกินเจ” ก็มาจากจีนจริงๆ นั่นแหละ เพียงแต่ว่าเป็นประเพณีแค่เฉพาะถิ่น ที่เรียกว่า 九皇爷诞 (Nine Emperor Gods Festival) คือการบูชาพระราชาธิราช 9 พระองค์ หรือที่คนฮกเกี้ยนเรียกว่า “กิ้วอ๋อง” คนจีนที่กินเจส่วนใหญ่เป็นชาวจีนฮกเกี้ยนและแต้จิ๋ว ในแถบมณฑลฝูเจี้ยน ซึ่งเป็นกลุ่มชาวจีนที่อพยพย้ายถิ่นฐานมาตั้งรกรากอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย และประเพณีกินเจก็ได้สืบทอดตามพวกเขามาด้วย โดยกำหนดให้วันขึ้น 1 ค่ำ ถึง ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีนของทุกปีเป็นเทศกาลกินเจ

คำว่า “เจ” หรือแจ เป็นสำเนียงแต้จิ๋วของคำว่า “斋”
ที่หมายถึงการชำระร่างกายและจิตใจให้บริสุทธิ์ก่อนไหว้พระ
ซึ่งหมายรวมถึงการละเว้นเนื้อสัตว์นั่นเอง

“เทศกาลกินเจ” หรือประเพณีเจี๊ยะฉ่ายในไทยมีจุดเริ่มต้นมาจากหมู่บ้านกะทู้ จังหวัดภูเก็ต ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาชาวจีนหลั่งไหลอพยพเข้ามาทำเหมืองแร่ดีบุกในภูเก็ตจำนวนมาก เดิมทีพวกเขาก็มีความเชื่อเรื่องเทพยดาฟ้าดินหรือเทพเซียนต่างๆ อยู่ก่อนแล้ว ประกอบกับครั้งหนึ่งมีคณะงิ้วเดินทางมาแสดงที่หมู่บ้านกะทู้ แล้วคนในคณะเกิดอาการป่วยไข้ จึงนึกขึ้นได้ว่ายังไม่ได้ประกอบพิธีเจี๊ยะฉ่ายที่เคยปฏิบัติมาในเมืองจีน หลังจากทำพิธีเสร็จสิ้น โรคภัยไข้เจ็บก็หายไปหมด ทำให้ชาวบ้านกะทู้ต่างเลื่อมใสศรัทธาในการกินเจบูชาเทพเจ้าเป็นอย่างยิ่ง และสืบทอดประเพณีกินเจก่อนจะแพร่กระจายไปแทบทุกจังหวัดที่มีชุมชนคนไทยเชื้อสายจีนอาศัยอยู่

ปัจจุบันนี้ การกินเจในเมืองไทยนั้นเกิดจากวัตถุประสงค์หลายแบบ บางคนตั้งใจกินเจอย่างเคร่งครัดเพื่อทำบุญ ซึ่งตามหลักการกินเจ นอกจากละเว้นเนื้อสัตว์และส่วนประกอบที่มาจากสัตว์แล้ว จะต้องงดผักต้องห้ามที่มีกลิ่นฉุน 5 ชนิด ได้แก่ กระเทียม, หอมใหญ่หรือต้นหอม, หลักเกียวหรือกระเทียมโทน, กุยช่าย และใบยาสูบ รวมถึงรักษาศีลควบคู่ไปด้วย

บางคนอาจเลือกถือศีลกินเจเพื่อสุขภาพ ช่วยให้กระเพาะได้พักจากการทำงานหนัก หลังจากกินเนื้อมาตลอดทั้งปี ซึ่งในช่วงเทศกาลนี้จะเป็นช่วงที่หาอาหารเจกินได้ง่ายมาก อีกทั้งตอนนี้ก็มีการประดิดประดอยให้อาหารเจมีรสชาติอร่อย หน้าตาน่ารับประทาน แม้หลายคนอาจจะรู้สึกขัดใจกับ “ข้าวมันไก่เจ” “ข้าวขาหมูเจ” อยู่บ้างก็ตาม ทำให้บางคนที่ไม่คิดจะกินเจก็อาจหันมาสลับกินอาหารเจบ้าง กินชอบ้าง (หมายถึงกินอาหารคาว) แล้วแต่เกิดอยากจะกิน

แต่ไม่ว่าคุณจะมาทางสายบุญ สายสุขภาพ หรือสายสลับตามใจฉัน ก็ไม่ผิดอะไร ทุกคนต่างมีสิทธิที่จะเลือกกินอาหารที่ตัวเองประสงค์ ขอเพียงไม่มีดราม่าค่อนแคะโจมตีคนที่กินไม่เหมือนเรา ก็เป็นอันใช้ได้

จีนไทยนิวส์ เสิร์ฟข่าวและสาระจากจีนและทั่วโลก
  / jeenthainews