Η «κλούβα του θανάτου», κατά την περίοδο της γερμανικής Κατοχής.

Αμέσως μετά την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, οι Γερμανοί κατακτητές κατασκεύασαν, την «κλούβα», ως ασπίδα των στρατιωτικών τρένων τους.
Η «κλούβα» ήταν μια επινόηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής, με στόχο να κυκλοφορούν ανενόχλητα τα στρατιωτικά τρένα και να αποτρέπουν μ’ αυτή την ανθρώπινη ασπίδα, τα σαμποτάζ και τις επιθέσεις της Αντίστασης. Η «κλούβα» δημιουργήθηκε και λειτούργησε αποκλειστικά στον ελλαδικό χώρο. Ήταν ένα φορτηγό βαγόνι ανοιχτό που κλείνονταν από γύρω και από πάνω με σιδεριές και πυκνό αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Στο πάτωμα του βαγονιού τοποθετούνταν εκρηκτικές ύλες που συνδέονταν με ηλεκτρικό καλώδιο με έναν πυροκροτητή, στα χέρια ενός Γερμανού λοχία, υπεύθυνου για την ανατίναξη της Κλούβας.
Το βαγόνι του θανάτου το φόρτωναν με κρατούμενους – μελλοθάνατους, συλληφθέντες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που μάζευαν από τις φυλακές και τα στρατόπεδα αιχμαλώτων ή απλούς κατοίκους, συνήθως από τα χωριά από τα οποία περνούσε το τρένο, το τοποθετούσαν μπροστά από την ατμομηχανή, ώστε αν το τρένο πέσει σε νάρκη να ανατιναχτεί η Κλούβα με τους κρατούμενους και να γλιτώσει η μηχανή και τα υπόλοιπα βαγόνια. Το ίδιο συνέβαινε στην περίπτωση που η αμαξοστοιχία δεχόταν επίθεση από τους αντάρτες. Ο Γερμανός λοχίας πυροδοτούσε τα εκρηκτικά και ανατίναζε τη κλούβα με τους ομήρους.
Η αφήγηση ενός κλουβίτη, του Παρασκευά Βελισσάρη.
«Το καλοκαίρι του 1944, ενώ ήμουν κρατούμενος στις φυλακές της Τρίπολης στα υπόγεια του Δικαστικού μεγάρου, με πήραν μαζί με άλλους φυλακισμένους ΕΑΜίτες και μας έκλεισαν στην «κλούβα» που έκανε δρομολόγιο Τρίπολη – Κόρινθο. Η κλούβα ήταν ένα ξεσκέπαστο βαγόνι του τραίνου, φραγμένο με πολλά παλούκια και αγκαθωτά σύρματα γύρω -γύρω και από πάνω, το οποίο προπορευόταν των αμαξοστοιχιών για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών των Γερμανών. Στη μέση της κλούβας υπήρχε νάρκη συνδεδεμένη με καλώδια και στο ίδιο βαγόνι ήμασταν κι εμείς, 25-30 άνδρες, στριμωγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, έτοιμοι ανά πάσα ώρα να ανατιναχτούμε στον αέρα αν δεχόταν επίθεση το τραίνο.
Οι συνθήκες στην «κλούβα» ήταν τραγικές. Κάναμε νύχτα μέρα το δρομολόγιο Τρίπολη – Κόρινθος κάτω από το καυτερό λιοπύρι σαν ετοιμοθάνατοι. Διψούσαμε και όταν μας δίνανε νερό μας έδιναν από αυτό που ρίχνανε στις ατμομηχανές. Ήμασταν και γεμάτοι ψείρες. Αποπατούσαμε στην άκρη της κλούβας που υπήρχε μια τρύπα. Μπορούσες να τρελαθείς εκεί μέσα.
Και με το φαγητό υπήρχε πρόβλημα. Ευτυχώς όμως η οργάνωση του ΕΑΜ στο Παρθένι, είχε πείσει ορισμένες μαυροφορεμένες γυναίκες και ερχόντουσαν στο σταθμό όπου σταμάταγε η αμαξοστοιχία, και φέρνανε μαγειρεμένο πλιγούρι, τραχανά…, σε πήλινα δοχεία για να μην πεθάνουμε της πείνας. Δίνανε τσιγάρα στους φρουρούς, τους δελεάζανε και τις άφηναν να μας δώσουν το φαγητό. Όμως μια μέρα βρέθηκε μέσα στο πλιγούρι ένα ψαλίδι, (που μπορούσε να κόψει το σύρμα). Έγινε αντιληπτό από τους φρουρούς και αυτό μας κόστισε. Σταμάτησε η τροφοδοσία μας εκεί. Συνεχίστηκε βέβαια από γυναίκες στο Χιλιομόδι της Κορινθίας που γινόταν στάση, μόνο που οι Γερμανοί έψαχναν με την ξιφολόγχη το πλιγούρι …που μας έδιναν. Ένας κλουβίτης είχε βγάλει κι ένα τραγούδι στις Χιλιομοδίτισσες που ξεκίναγε: «Γεια σας Χιλιομοδίτισσες της λευτεριάς καμάρι…». Στην Κόρινθο μερικές φορές που μας κατέβαζαν σε μια αποθήκη μας έδινε κάτι να φάμε ο Ερυθρός Σταυρός.
Στο δρόμο συναντούσαμε κι άλλες κλούβες. Ερχόταν κλούβα από Αθήνα –Τρίπολη, Πάτρα –Τρίπολη, Καλαμάτα –Τρίπολη.
Από την κλούβα Αθήνας –Κορίνθου δραπέτευσαν κάποια μέρα 12-15 έγκλειστοι, που έκοψαν το συρματόπλεγμα χωρίς να τους πάρουν είδηση οι φρουροί κι πήδηξαν ένας- ένας έξω στο χαντάκι, γιατί τα τρένα πήγαιναν σιγά- σιγά, καίγανε ξύλα και κάρβουνα. Έτσι τη γλίτωσαν. Αντικαταστάθηκαν βέβαια από άλλους. Έγινε χαμός τότε από τους Γερμανούς…
Άλλη φορά σε κλούβα στο δρομολόγιο Αθήνας –Πάτρας έξω από το Αίγιο, που μετέφερε πολεμικό υλικό έστησε ενέδρα ο ΕΛΑΣ για να απελευθερώσει τους κρατούμενους κλουβίτες. Δεν τα κατάφερε, σκοτώθηκαν 5-6 Ελασίτες, εξερράγη η νάρκη και γλίτωσε από τους κλουβίτες μόνο ένας από τα Βούρβουρα. Είχε τύχη. Τα αέρια της νάρκης που εξερράγη τον πέταξαν έξω στη γράνα, μισολιπόθυμο, αργότερα συνήλθε και σώθηκε
Όταν οι Γερμανοί έφυγαν, παρέδωσαν εμάς όλους τους κλουβίτες στο διοικητή του στρατοπέδου των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Κόρινθο. Τότε μαζεύτηκαν διάφορες προσωπικότητες από την Κορινθία, επιστήμονες, έμποροι και μας φέρανε ρούχα, ήμασταν ρακένδυτοι, πήρα κι εγώ ένα πουκάμισο. Με την παρέμβαση των παραπάνω, του αρχιεπισκόπου Κορίνθου και δυο ερυθροσταυριτών, μας απέλυσε ο συνταγματάρχης και το αυτοκίνητο της Εκκλησίας μας συνόδευσε μέχρι το Άργος.
Γύρισα σπίτι μου άρρωστος από τύφο.

Τα πλάνα του βίντεο είναι από την Κόρινθο, στις 26 Φεβρουαρίου 2023.

Υ.Γ. Αφού είχα φτιάξει το βίντεο, έμαθα από τον Κορίνθιο ζωγράφο και φωτογράφο Βασίλη Κοζανίδη, ότι την πένσα που έκοψαν οι κλουβίτες το συρματόπλεγμα και δραπέτευσαν, στο δρομολόγιο Κορίνθου - Αθηνών, την έδωσε η θεία του Φιλιώ Λάσκα.