Скачать или смотреть چرا دانشگاه شریف ما را بیچاره کرده است ؟

در نظام آموزشی ایران، مسیر موفقیت از پیش تعریف شده است: رتبه‌های برتر کنکور بی‌چون‌و‌چرا راهی رشته‌های پزشکی و مهندسی می‌شوند. این گرایش عمومی نه تنها محصول ساختار کنکوری و تبلیغات رسمی است، بلکه ریشه در نوعی نگاه ابزاری به علم دارد؛ نگاهی که علم را نه برای «فهم جهان» یا «هدایت جامعه»، بلکه صرفاً برای «شغل پردرآمد» و «پرستیژ اجتماعی» می‌خواهد.

در نقطه‌ی مقابل، در کشورهای پیشرفته، بالاترین نمره‌ها و نخبه‌ترین دانش‌آموزان، اولویت‌های متفاوتی دارند. آن‌ها به‌جای رقابت برای صندلی‌های پزشکی یا مهندسی، جذب رشته‌هایی می‌شوند که مستقیماً با سیاست‌گذاری اقتصادی، اداره‌ی سیستم‌های مالی، و تحلیل ساختارهای کلان اجتماعی مرتبط‌اند. رشته‌هایی مثل اقتصاد و فاینَنس، که نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل دادن به ساختارهای قدرت و ثروت ایفا می‌کنند.

این تفاوت، صرفاً در انتخاب رشته خلاصه نمی‌شود؛ بلکه بازتاب‌دهنده‌ی تفاوتی عمیق‌تر در «نگرش به علم و نخبگی» است. در ایران، نخبگان اغلب از ساحت قدرت فاصله دارند و در بهترین حالت، تبدیل به پزشکان و مهندسان موفق می‌شوند. اما در غرب، نخبگان در مرکز قدرت و تصمیم‌سازی تربیت می‌شوند. آن‌ها نه صرفاً برای حل مسائل فنی، بلکه برای طراحی سیستم‌ها، هدایت بازارها، و تنظیم قواعد بازی آماده می‌شوند.

در نتیجه، جامعه‌ی ما دچار نوعی بحران ساختاری در تربیت نیروهای راهبردی شده است. ما متخصص زیاد داریم، اما مدیر و استراتژیست کم. دانشگاه‌های ما دکتر و مهندس برجسته پرورش می‌دهند، اما تحلیلگر اقتصادی و طراح سیستم به‌ندرت. این کمبود، در بلندمدت، به ناتوانی در حکمرانی کارآمد می‌انجامد.