ក្រមរដ្ឋប្បវេណី episode 1 មាត្រា ១ ដល់មាត្រា ១៦ ច្បាប់ទូទៅនៃនីតិឯកជន

#ក្រមរដ្ឋប្បវេណី #episode1 មាត្រា ១ ដល់មាត្រា ១៦ #ច្បាប់ទូទៅនៃនីតិឯកជន
គន្ថីទី១៖ បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ
ជំពូកទោល៖ បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ
មាត្រា ១. ច្បាប់ទូទៅនៃនីតិឯកជន
ក្រមនេះ បញ្ញត្តិអំពីគោលការណ៍ទូទៅដែលទាក់ទងទៅនឹងទំនាក់ទំនងគតិយុត្តផ្នែក រដ្ឋប្បវេណី។ បញ្ញត្តិនៃក្រមរដ្ឋប្បវេណីនេះ ត្រូវយកមកអនុវត្តចំពោះទំនាក់ទំនងទ្រព្យ សម្បត្តិ និង ទំនាក់ទំនងញាតិ លើកលែងតែមានកំណត់ផ្សេង នៅក្នុងច្បាប់ពិសេស។

មាត្រា ២. គោលការណ៍ជាមូលដ្ឋាន
ក្រមនេះ កំណត់អំពីគោលការណ៍នៃការធានាសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់បុគ្គល ភាពស្មើគ្នា របស់បុរស នារី និង សិទ្ធិលើទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

មាត្រា ៣. គោលការណ៍ស្វ័យភាពនៃបុគ្គលឯកជន
ក្រមនេះ គោរពនូវសេរីភាពនៃឆន្ទៈរបស់បុគ្គល និងបញ្ញត្តអំពីទំនាក់ទំនងគតិយុត្ត ប្រកបដោយសមភាពរវាងបុគ្គលឯកជន ដោយរួមបញ្ចូលទាំងនីតិបុគ្គល។ នីតិបុគ្គល សាធារណៈ ដែលនៅក្នុងទំនាក់ទំនងនៃការជួញដូរ ត្រូវចាត់ទុកថាជាបុគ្គលឯកជន។

មាត្រា ៤. ការហាមឃាត់មិនឱ្យ ប្រើប្រាស់សិទ្ធិដោយបំពាន
ទោះបីជាសិទ្ធិក៏ដោយ ក៏ពុំត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យ ប្រើប្រាស់ដោយបំពានឡើយ ។ នៅ ក្នុងករណីដែលបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិ ដោយបំពានហួសពីទំហំនៃការការពារ ដែលត្រូវបាន បញ្ញត្តទុក មិនអាចទទួលស្គាល់អានុភាពនៃការប្រើសិទ្ធិនោះឡើយ។

មាត្រា ៥. គោលការណ៍នៃភាពសុចរិត និង ភាពស្មោះត្រង់
ការប្រើសិទ្ធិ និងការអនុវត្តករណីយកិច្ច ត្រូវធ្វើឡើងដោយសុចរិត ផ្អែកតាមភាពស្មោះត្រង់។
គន្ថីទី ២៖ បុគ្គល
ជំពូកទី ១៖ រូបវន្តបុគ្គល
ផ្នែកទី ១៖ សមត្ថភាពទទួលសិទ្ធិ
មាត្រា ៦. គោលការណ៍សមភាពនៃសមត្ថភាពទទួលសិទ្ធិ
រូបវន្តបុគ្គលគ្រប់រូប មានលក្ខណសម្បត្តិអាចក្លាយជាប្រធាននៃសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចបាន។

មាត្រា ៧. ការកម្រិតក្នុងការទទួលសិទ្ធិចំពោះជនបរទេស
ជនជាតិបរទេស មិនអាចទទួលបានកាន់កាប់នូវសិទ្ធិមួយចំនួនដែលត្រូវបាន កំណត់ឡើយក្នុងករណីដែលមានបញ្ញត្តិផ្សេងនៅក្នុងច្បាប់ជាតិ ឬសន្ធិសញ្ញា ឬអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ។

មាត្រា ៨. ពេលចាប់ផ្ដើម និងបញ្ចប់សមត្ថភាពទទួលសិទ្ធិ
រូបវន្តបុគ្គលម្នាក់ៗ មានសមត្ថភាពទទួលសិទ្ធិនៅពេលចាប់កំណើត ហើយបាត់បង់អស់នូវសមត្ថភាពទទួលសិទ្ធិនេះ នៅពេលទទួលមរណភាព។

មាត្រា ៩. ទារកនៅក្នុងគភ៌
១-ទារកដែលនៅក្នុងគភ៌នាពេលមានអំពើអនីត្យានុកូល បើទារកនេះមានកំណើតនៅពេលក្រោយ អាចទាមទារនូវសំណងនៃការខូចខាតដែលបានកើតឡើងពេលដែលខ្លួន នៅក្នុងគភ៌ ដោយអំពើអនីត្យានុកូលនោះបាន។

២-ទារកដែលនៅក្នុងគភ៌នាពេលដែលចាប់ផ្តើមសន្តតិកម្ម បើទារកនោះមានកំណើតនៅពេលក្រោយ អាចទទួលមត៌ក ដោយសន្តតិកម្មនោះបាន។

៣-ទារកដែលនៅក្នុងគភ៌នាពេលដែលម្ចាស់បណ្តាំបានទទួលមរណភាពបើទារកនោះមានកំណើតនៅពេលក្រោយ អាចទទួលនូវអានុភាពនៃបនោះបាន។

ផ្នែកទី ២៖ សិទ្ធិបុគ្គល
មាត្រា ១0. អត្ថន័យនៃសិទ្ធិបុគ្គល
សិទ្ធិបុគ្គល សំដៅទៅលើសិទ្ធិដែលមានអត្ថន័យពាក់ព័ន្ធនឹងជីវិត រូបកាយ សុខភាព សេរីភាព នាម កិត្តិយស ភាពឯកជន ឬសិទ្ធិផ្សេងទៀតដែលជាផលប្រយោជន៍ទាក់ទង នឹងលក្ខណបុគ្គល។

មាត្រា ១១. សិទ្ធិទាមទារឱ្យបញ្ឈប់
ប្រសិនបើមានការបារម្ភថា នឹងអាចមានការរំលោភសិទ្ធិបុគ្គលដោយខុសច្បាប់ ឬមានការបារម្ភថា ការរំលោភសិទ្ធិបុគ្គលដែលបានកើតឡើងហើយនោះ នឹងអាចបន្ត ឬនឹងអាចកើតឡើងទៀតដោយខុសច្បាប់អ្នកដែលមានសិទ្ធិបុគ្គលអាចទាមទារឱ្យ បញ្ឈប់នូវការរំលោភនោះបាន។

មាត្រា ១២. សិទ្ធិទាមទារឱ្យ ដកចេញនូវលទ្ធផលនៃសកម្មភាពរំលោភ
បើស្ថានភាពរំលោភសិទ្ធិបុគ្គលនៅតែមានជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារសំណល់នៃលទ្ធផលដែលកើតពីសកម្មភាពរំលោភនោះ អ្នកដែលបានទទួលរងនូវការរំលោភសិទ្ធិ បុគ្គលដោយខុសច្បាប់នោះ អាចទាមទារឱ្យដកចេញនូវលទ្ធផលនៃសកម្មភាពរំលោភនោះបាន លុះត្រាតែលទ្ធផលនោះអាចដកចេញបាន។

មាត្រា ១៣. សិទ្ធិទាមទារសំណងការខូចខាត
បញ្ញត្តិនៃមាត្រា ១១ (សិទ្ធិទាមទារឱ្យ បញ្ឈប់) និង មាត្រា ១២ (សិទ្ធិទាមទារឱ្យដក ចេញនូវលទ្ធផលនៃសកម្មភាពរំលោភ) នៃក្រមនេះ មិនរារាំងការទាមទារសំណងការខូចខាតដោយអ្នកដែលបានទទួលរងនូវការរំលោភផលប្រយោជន៍ទាក់ទង នឹងលក្ខណបុគ្គលនោះ ដោយយោងទៅតាមបញ្ញត្តិស្តីពីអំពើអនីត្យានុកូលបានឡើយ។

ផ្នែកទី៣៖ សមត្ថភាពខាងឆន្ទៈ
មាត្រា ១៤. ការខ្វះសមត្ថភាពខាងឆន្ទៈ
សកម្មភាពដែលភាគី បានធ្វើនៅក្នុងស្ថានភាពដែលខ្លួនមិនអាចយល់ដឹង និងវិនិច្ឆ័យ បានអំពីលទ្ធផលតាមផ្លូវច្បាប់នៃសកម្មភាពរបស់ខ្លួន អាចលុបចោលបាន។

មាត្រា ១៥. និយមន័យនៃសកម្មភាព
ពាក្យ “សកម្មភាព” ដែលត្រូវបានប្រើនៅក្នុងផ្នែកទី ៣ (សមត្ថភាពខាងឆន្ទះ) ផ្នែកទី៤ (សមត្ថភាពក្នុងការធ្វើសកម្មភាព) និង ផ្នែកទី ៦ (ការគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិ របស់បុគ្គលដែលអវត្តមាន និងការប្រកាសអំពីការ បាត់ខ្លួន) នៃជំពូកទី ១ នេះ សំដៅទៅលើកិច្ចសន្យា និង សកម្មភាពឯកតោភាគី។

ផ្នែកទី ៤៖ សមត្ថភាពក្នុងការធ្វើសកម្មភាព
មាត្រា ១៦. អត្ថន័យនៃជនដែលត្រូវបានកម្រិតសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើសកម្មភាព
ជនដែលត្រូវបានកម្រិតសមត្ថភាព សំដៅទៅលើអនីតិជន ជននៅក្រោមអាណា ព្យាបាលទូទៅ និងជននៅក្រោមហិតូបត្ថម្ភ។