De laatste Stadsboerderij in de Groninger binnenstad
In de 50-er jaren stonden er nog koeien gestald in de binnenstad van Groningen. De laatste boerderij aan de rand van de binnenstad stond aan de Rademarkt 27, naast het Sint Anthonygasthuis, op de plek waar nu de Q-Park parkeergarage staat. De boerderij was van 1863 tot de verkoop in 1960 eigendom van de familie Bierling. Roelf Bierling en Martha Harssema trouwden in 1926 en kregen 7 kinderen. Begin jaren ‘60 is de boerderij gesloopt. Op de boerderij werden ‘s winters koeien gehouden en daarnaast hadden de Bierling’s een melkloop en leverden zij melk aan andere melklopers. De boerderij was niet als zodanig herkenbaar, omdat het een smal pand was van wel 70 mtr. diep. Alles zat achter elkaar. Rond de boerderij had je een bloemenzaak, woninginrichting, kruidenier, schoenmaker, schilderszaak, loodgieter Reiziger, manufacturenzaak, slager, visboer, en een sigarenwinkel. Aan de overkant stond een banketbakkerij, nog een sigarenwinkel, kaaswinkel, slijterij, Groeneveld de lampenkoning, een schoenenzaak, hoedenzaak, nog een slagerij, een kapper en recht tegenover de boerderij zat Beugro, een schoenengroothandel. De Rademarkt was, in de periode tot 1960, een heel levendige straat vol winkels. De voordeur van de boerderij werd alleen met ‘rouw en trouw’ gebruikt. Naast de boerderij zat een grote houten deur, die 'de poort' werd genoemd. Het was een zgn. baanderdeur, waar je met een wagen vol stro door kon rijden. In die grote baanderdeur zat nog een loopdeurtje voor dagelijks gebruik. De gang erachter was zo’n 3 mtr. breed en ongeveer 70 mtr. lang. Het voorhuis van de boerderij bestond uit 3 vertrekken achter elkaar. Je had een soort voorkamer en dan kreeg je de 2 alkoven. Een alkoof is een bedstee met een ruimte voor een stoel en een tafel, waar je je kon uitkleden en je kon wassen vanuit een lampetkan. Overdag werden die door de deuren afgescheiden. Dan kwam er een houten schot tussen de alkoof en de bedstede in de tussenkamer. De kinderen sliepen in de bedstede en de ouders sliepen in de achterkamer met een keuken en bedstede. Onder de bedstede was de bewaarplaats voor de aardappels, waardoor het daar altijd een beetje schimmelig rook. Achter de woonkamer en de keuken zat een stevig houten schot met een deur. Dat was de scheiding tussen het woongedeelte en de stal. Als de koeien wat onrustig waren, dan merkte je dat duidelijk in de woonkamer. De koeien van de 1e stal waren met een ketting onder de ouderlijke bedstee vastgelegd. In de wand tussen het bed en de koeien was onderin een gat gemaakt en daar werd de ketting door gestoken. Dus die 1e koe stond tegen de ouderlijke bedstee aan en die ketting rammelde altijd, maar dat waren voor die tijd heel normale geluiden. De zolder vormde ‘s winters een enorme bergplaats voor vele zomerse karrevrachten met hooi. In de zijmuur van het Gasthuis kon je de gleuven zien van de stalen tuit van de wielen, die langs de zachte steen waren geschuurd. Het hooi werd opgestoken met een lange vork naar de zolder. Ook via de hooideuren van de zolder aan de voorzijde van het woongedeelte, werd hooi naar binnen gevorkt. De hooizolder bood dan tevens een prachtig isolerende laag, om de warmte 's winters in de kamers en stallen eronder vast te houden. In de winter werd het hooi, door gaten in de zolder boven de koeien, gedoseerd naar beneden gevorkt. Bij veel woonhuizen werden in die tijd strozakken-onderbedden gebruikt. In de koren dorstijd werd aan de Rademarkt 27 gezorgd voor enige honderden gedorste schoven stro, die ook op de zolder kwamen te liggen. Tijdens de ‘grote voorjaarsschoonmaak’ werden dan de strozakken in de bedsteden, weer met vers stro gevuld. Stadjers kwamen speciaal naar de Rademarkt om hiervoor bossen stro te kopen. Tegen de kerstdagen kwam ook meneer pastoor altijd langs om stro te halen voor het kribbetje, dat in de kerststal van de St. Jozefkerk stond.
Tekstbronnen:
• Delpher.nl
• Benohofman.nl
• geschiedenisbibliotheekgroningen.nl
• Deverhalenvangroningen.nl
Foto- en filmbron:
• Delpher.nl
• Beeldbankgroningen.nl
• Benohofman.nl
• Google
Muziekbron:
• via Spotify account ‘chair house’ met ‘Silent Piano Music Bath’ - playlist of chair house piano music
Информация по комментариям в разработке