Mahathala Hatana | Episode 01 | මහතලා හටන | පළමු කොටස | 1848 මාතලේ නිදහස් අරගලය | ජාතික සටන්

Mahathala Hatana | Episode 01 | මහතලා හටන | පළමු කොටස | 1848 මාතලේ නිදහස් අරගලය | ජාතික සටන්

"මහතලා හටන කතා මාලාව"

අතීතයේ සිදු වු සිදු වීම් නැවත මතක් කර ගැනිමට කාලයයි මේ.

කුඩාපොල රාහුල හිමි, වීර පුරන් අප්පු,ගොන්ගාලේගොඩ බංඩා, ඩිංගිරාළ, යන ශ්‍රෙෂ්ඨ විරුවන් විසින් 1848 රටට වින කළ පරගැති සුද්දන්ට එරෙහිව සිදු කල නුවර, කුරුණෑගල, මාතලේ මහ කැරැල්ල අරඹයා සිදු කල මහ සංග්‍රාමය යලි මතක් කර ගැනීම පිණිස මෙම කතා මාලාව ඉදිරිපත් කිරිමට තීරණය කලෙමි.


නිදහස් අරගලය
----------------------------
1848 ජුලි 26 දින නායකයෝ සහ සහයෝගය දැක්වූවන් පෙරවරු 11.30 වන විට ඓතිහාසික දඹුල්ල රාජමහා විහාරයට රැස් වූහ. එහි නායක ස්වාමින් වහන්සේ වූ ගිරණාගම තෙරුන් වහන්සේ විසින් ගොන්ගාලේගොඩ බණ්ඩා අභිෂේක කරනු ලැබීය. ඔහු හඳුන්වන ලද්දේ "ශ්‍රී වික්‍රම සර්ව සිද්ධි" යන නමිනි. ඔහු ඉතා චතුර ලෙස සිංහලෙන් කථා කරමින් මහජනතාවගෙන් ඇසුවේ "ඔබලා ගන්නේ කාගේ පැත්තද, බෞද්ධයන්ගේද? බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේද?" යනුවෙනි. මෙදිනම ඔහුගේ සහෝදරයා වූ දිනෙස් උප රජු ලෙසද, ඩිංගිරාල, සත්කෝරළේ නිල නොලත් රජු ලෙසද ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. තවත් 400 ක් දෙනා සමග සිටි වීර පුරන් අප්පු, අග්‍රාමාත්‍යවරයා නොහොත් ගොන්ගාලේගොඩ බණ්ඩාගේ කඩු දරන්නා ලෙසද "වලිසිංහ" යන නමින් අභිෂේක කරන ලද්දේ ය.

රජු ලෙස ප්‍රකාශ කිරීමෙන් අනතුරුව ඔහු, ඔහුගේ හමුදාව සමග දඹුල්ලෙන් පිටත් වී මාතලේ හරහා ගියේ බ්‍රිතාන්‍යයන්ගෙන් උඩරට රාජධානිය අල්ලා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි. ඔවුහු මාතලේ කච්චේරියද ඇතුළුව රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දී බදු වාර්තා සමහරක් විනාශ කළහ. මේ අතර ඩිංගිරාළ ජනතාව පොළඹවා කුරුණෑගලට පහර දුන්නේය. මෙහිදී බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවේ වෙඩි පහරට ලක්ව අට දෙනෙක් මිය ගියහ. ටොරින්ටන් ආණ්ඩුකාරවරයා වහාම යුද නීතිය ප්‍රකාශයට පත් කළේය. ඒ 1848 ජුලි 29 මහනුවරට සහ ජුලි 31 දින කුරුණැගලටද වශයෙනි.

පුරන් අප්පු සිරකරුවෙකු ලෙස අත්අඩංගුවට ගෙන අගෝස්තු 8 වෙනිදා මරණ දණ්ඩනය නියම කරන ලදී. ගොංගාලේගොඩ බණ්ඩා සහ ඔහුගේ සොහොයුරු දිනෙස් පලා ගොස් සැඟවුණහ. ගොංගාලේගොඩ බණ්ඩා ඉන් පසු මාතලේ සිට කි.මි.13 ක් ඈත ඇල්කඩුව ප්‍රදේශයේ ගල් ගුහාවක ජීවත් විය. ටොරින්ටන් ආණ්ඩුකාරවරයා ඔහු අත්අඩංගුවට ගැනීමට වරෙන්තුවක් නිකුත් කළ අතර ඔහු සිටින තැනක් පිළිබඳ තොරතුරු සපයන්නන්ට පවුම් 150 ක් දෙන බව ප්‍රකාශ කළේය. සැප්තැම්බර් 21 දින මැලේ භට හමුදාවක් විසින් ඔහු අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදුව මාතලේ සිට නුවරට ගෙනවුත් සිර කරන ලදී.

ගොංගාලේගොඩ බණ්ඩා සම්බන්ධ නඩු විභාගය නොවැම්බර් 27 දින මහනුවර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේදී විභාග කරන ලදී. මහනුවර රාජ්‍ය ලබා ගැනීම සඳහා යුද්ධ කොට රජුට ද්‍රෝහී වීම සම්බන්ධයෙන් ඔහුට චෝදනා නගා තිබුණි. සියලු චෝදනාවන්ට තමන් වැරදිකරු බව ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය 1849 ජනවාරි 1වැනි දින ඔහු එල්ලා මරණ ලෙස තීන්දු කළේය.

මෙයින් පසු මරණ දණ්ඩනය වෙනුවට කස පහර 100 ක් දී මලක්කාවට පිටුවහල් කළයුතු යයි නීතිය සංශෝධනය කොට ආඥාවක් ප්‍රකාශ කෙරුණි. බ්‍රිතාන්‍ය රජයට එරෙහිව කැරලි ගසන්නට අදහස් කරන්නන්ගේ සිතට බිය වද්දන්නට ආණ්ඩුකාරවරයා එම ක්‍රියාමාර්ගය ගත්තේ පිටුවහල් කිරීම මරණ දණ්ඩනයට වඩා දරුණු දඬුවමක් ලෙසින් සැලකුණු බැවිලණි.

නායකයෝ
------------------
1848 නිදහස් අරගලය පරණගම නිළමේතුමා, එතුමාගේ දියණිය ස්වර්ණපාලී පරණගම කුමාරිහාමි, පුතු සූරිය බණ්ඩාර පරණගම (මාතලේ රජු) විසින් ඇරඹි අතර ගොංගාලේ ගොඩ බණ්ඩා (දඹුල්ලේ රජු),

පුරන් අප්පු, දිනෙස් සහ ඩිංගි රාළ (හඟුරන්කෙත) , චන්ද්‍රසේකර ලේකම්පත්තුවේ රාල නායකයන් විසින් මාතලේ ගම් ප්‍රධානීන් සහ ජනතා සහයෝගය සහිතව මෙහෙයවන ලදී. ඔවුන් පහතරට සමඟ සබඳතා ඇති අය වූ අතර පුළුල් දර්ශනයකින් යුතුව කටයුතු කළහ.

ඉතිහාසයේ මාතලේ නිදහස් අරගලයට හිමි වන තැන
----------------------------------------------------------------------
මාතලේ අරගලය සම්පූර්ණයෙන්ම පොදු ජනයාගේ කැරැල්ලක් විය. එම අරගලය වැඩවසම් ස්වරූපය දක්නට නොලැබිණි. එම ස්වරුපය නැති පොදු ජනයාගේ කැරැල්ලක් ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රථම අරගලය මාතලේ කැරැල්ලය. අරගලකරුවන්ට ඔවුනගේ රජෙකුගේ නායකත්වයක් නොවීය. (ඔහු 1815 දී බලයෙන් පහ කොට තිබුණු හෙයිනි) එසේම වෙනත් ප්‍රධානියෙකුගේ නායකත්වයක්ද නොතිබුණි. (හිටපු නායකයන් ඌව කැරැල්ල අවස්ථාවේ දරුණු ලෙස මර්දනය කර තිබුණි. ඉතිරි වූ අය බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට ඇඳා ගෙන තිබුණි.) ප්‍රථමවරට මහනුවර පළාත්වල නායකත්වය රදළවරුන්ට නොව සාමාන්‍ය ජනතාව අතට ගියේය. නායකයින් වූයේ සාමාන්‍ය ගොවියෝ සහ කම්කරුවෝය. එය හරියට එංගලන්ත විප්ලවයේ "ලෙවෙලර්ස්" (Levellers) ලෙස හැඳින්වුණු ජන කණ්ඩායම මෙනි. නැතහොත් අමෙරිකන් විප්ලවයේ පෝල් රිවරේ (Paul Revere) සහ ටොම් පේන් (Tom Paine) වැනි කාර්මිකයින් මෙනි. කෙසේ වෙතත් කොල්වින් ආර් ද සිල්වාගේ වචනවලින් කියතොත් ඒ මෙසේය. "එයට නායකයින් සිටි නමුත් නායකත්වයක් නොවීය. පැරණි වැඩවසම් නායකයින් විනාශ කොට හෝ බලරහිත කර තිබුණි. අරගලයට නායකත්වය දීමට සහ එහි බලය අත්පත් කරගැනීම දක්වා ඉදිරියට යාමට සුදුසු කණ්ඩායමක් නොවීය.