GÜNÜN TARİHİ: 17 Şubat İstiklâl Mahkemeleri'nin Kapatılması

İstiklâl Mahkemeleri ilk olarak Kastamonu, Konya, Samsun ve Yozgat'da kurulur ve 17 Şubat 1921'e kadar yaklaşık beş ay kadar çalışır. Sonuçta 54 bin insan yargılanır, 1054 insan idam edilir, 43 bin kişi ise sürgün ve hapis cezası alır.

İstiklâl Mahkemeleri'nin en temel özelliği, yargılananların itiraz yani temyiz hakkının bulunmamasıydı. Mahkemelerde yargılananların birçoğu aynı gün içerisinde tutuklanır, yargılanır, cezalarını alır ve idam edilirdi. Tosun’un naklettiğine göre; Ali Çetinkaya'nın Ankara İstiklâl Mahkemesi ceza dağılım cetveline göre vicahen, gıyaben ve müeccelen verdiği idam kararlarının toplamı 2470'tir. Salben (asılarak) gerçekleştirilen idamlarda kadrolu olarak görevlendirilen Keskinli Cellât Kara Ali, Tanin gazetesinde kendisiyle yapılan bir röportajda "Ben Ankara'da 6128 kişinin sehpada ipini çekmişim." demişti. (Tosun, 2012)

Atatürk,İstiklal Mahkemelerini öven ve takdir eden bir mesaj yayınlar:Necip Türk milletinin vicdanını tatmin eden ve Türk tarihinin olduğu gibi dünya tarihinin sayfalarında da ibret verici dersleri muhtevi sayfalara geçecek olan adilane ve akilane hükümlerinizi takdirle karşıladık. Güven dolu dostluk ve sevgimizi belirtmek için bu tarihi görevinizin başarı ile tamamlandığı haberini fırsat saydık. Sevgiyle hepinizin gözlerinden öper, özlemle dönmenizi beklerim. (Kılıç-Turgut, 2010:484)

Bu kadar güçlü bir otorite ve iktidara sahip İstiklal Mahkemesi yargıçları dönemin adı konulmamamış kralları gibiydiler. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu gelinen noktayı şöyle itiraf eder: Çok iyi hatırlıyorum: 1926’da Ankara İstiklâl mahkemesi Başkanı Ali Çetinkaya’nın ve üyelerden Ali Kılıç’ın bütün ülkedeki nüfuz ve otoritesi bir halk deyimiyle, «forsu» bir ara Başvekil ismet Paşa’nınkinden daha üstün gözükmeye başlamıştı.

İstiklal Mahkemeleri’nin görevi fiilen ancak 1927 yılında sona erdi. 1949 yılında ise Cihat Baban ve Adnan Adıvar’ın önerisiyle İstiklal Mahkemeleri Kanunu yürürlükten kaldırıldı. Ergun Aybars’ın naklettiğine göre; 'İstiklal mahkemelerinde 55 bin kişi yargılandı, 1352 kişi idam edildi. Yaklaşık 40 bin kişi hakkında ise dayak cezası verildi'.


Ayrıcalıklardan yararlanmak için kanalımıza katılabilirsiniz:
   / @mavera_tv  

Mavera TV her gün düzenlediği canlı yayınlarda; çocuk etkinlikleri, online atölyeler, kadın programları, sağlık, eğitim, dini sohbetler, aile, siyaset, tarih, ekonomi, edebiyat gibi alanlarda nitelikli ve güncel konuları uzman isimlerle sizlerin hizmetine sunuyor. Siz de Mavera TV’ye abone olarak ve bildirimleri açarak canlı yayınlarımızdan haberdar olabilir, birbirinden özgün içeriklerden ücretsiz yararlanabilirsiniz.

#maveratv #istiklalmahkemeleri #tarihtebugün