12. Rast Kâr-ı Nâtık 119 Makam - Ahmed Avni Konuk

Gönül Paçacı Tunçay, ÖNCE SÖZ: KÂR-ı NÂTIK, İstanbul 2018

Günümüzde büyük ölçüde akademik yapılar dâhilinde sürdürülen mûsikî eğitimi, geçmişle bağlantıları da korumak durumundadır. Bu bağlantının hassas dengeleri ise, mûsikîmizin tarihsel ve yapısal temel değerlerini bugünkü anlayışlara taşıyan, sunan üstadlar ile mûsikî eserleri üzerine kuruludur. Mûsikî eserlerinin bu amaçların tümüne hizmet eden ve içinde birçok farklı unsur barındıran örneklerinin başında kâr-ı nâtıklar gelmektedir.
Kâr-ı nâtıkların hem müzik formu olarak incelendiği hem de seslendirildiği bu çalışmada izlenen yol ve amaçlar şunlardır:
Öncelikle bu formun belirleyici özelliği olan, öğretim ve aktarım açısından yüklendiği işlev ele alınmıştır. Bunun tarihsel ve bünyesel gerekliliğinin neden-sonuç ilişkisi içinde irdelenmesinden sonra da formun yapısal özellikleri söz konusu edilerek içerdiği geçki gibi teknik ayrıntılar irdelenmiştir. Daha sonra da kâr-ı nâtığın tarihsel evrimi gözden geçirilerek, bestelenmiş olan kâr-ı nâtıklar bahsine geçilmiştir. Günümüze notası ulaşabilen tüm eski kâr-ı nâtıklar kronolojik sıralamayla ele alınmış ve bulunabilen yazma ve matbu kaynaklardaki notaları1 ile güftelerinin birkaç yazma mecmuada yer alan hâlleri ilave edilmiştir. Daha sonra kâr-ı nâtığın bestekârı, bestekârlığının eserlerinden hareketle objektif bir değerlendirmeye alınarak kısaca, ilave edilen notayla ilgili bilgilere yer verilmiştir. Eserin, müzikal ve edebî özellikleriyle ilgili göze çarpan hususların ve seslendirilen notanın niteliğinin özellikle belirtilmesine dikkat edilmiştir. Böylece kitaba ilave olarak verilen ses kayıtlarının dayandığı mümkün olabildiğince sahih kaynaklar da zikredilmiş olmaktadır.
Bu çalışma sonucunda genel olarak, notası mevcut olan tüm kâr-ı nâtıkların sözlü bir külliyat hâlinde toplanması ve yeniden yazılan notalardan takip edilerek dinlenilmesi mümkün olabilecektir. Artık dinleyiciyle kurulan ilişki biçimi çok değişmiş olsa bile kâr-ı nâtıkların bir de bu yolla isteyenlere usûl ve makam öğretmeye devam edeceğini söyleyebiliriz.

Kâr-ı Nâtık İcrasında Yer Alan Sanatkârlar

Hanendeler
Nesrin Kiben
Oya Usel
Fahrihan Ünsal
Işık Birol
Nilay Kulaksız
Oya İşboğa
Lebriz Güner Gunca
Tahir Doğru
Işık Ersin
Rıdvan Aydınlı
Murat Erdoğan

Sazendeler
Fatih Ovalı – Tanbur
Fahrettin Yarkın – Ritm
Pınar Somakçı – Kanun
Bilen Işıktaş – Ud
Nağme Yarkın – İstanbul Kemençesi
Neva Cansın Gülses – İstanbul Kemençesi
Gözde Çolak – Ritm
Burak Malçok – Ney

Misafir Hanende ve Sazendeler
Miltiadis Pappas
Ersin Çelik
Sami Dural
Ali Turan
Harun Korkmaz
Sezen Özmen Topatan
Seda Tüfekçioğlu - Kanun
Mustafa Dedeoğlu - Kanun
Ali Osman Erdoğdular - Ney
Esra Karaol - Ritm