سودآوری و استفاده عاقلانه و شرعی از پول

سخنرانی حجت الاسلام دکتر ناصر رفیعی با موضوع «سودآوری و استفاده عاقلانه و شرعی از پول»، سال ۱۴۰۲

ربا در میان تمام اقوام و ادیان پیش از اسلام نیز حرام بوده است. بررسی باستان‌شناسی و سنگ‌نوشته‌هایی که چند هزار سال قدمت دارد، نشان می‌دهد که ربا بین اقوام گذشته هم حرام بوده است.

پیش از اسلام ربا و فحشا در مکه گسترش چشمگیری یافته بود و در همان آیات مکی اسلام هر دو را به‌شدت حرام اعلام کرد. با این که بسیاری از احکام اسلامی در مدینه نازل شده است؛ مسئله ربا از چنان اهمیتی برخوردار بود که حکم حرمت آن در مکه نازل و در کنار حرام دانستن، شدیدترین برخوردها با ربا صورت گرفت.

خدا در ابتدای آیه ۲۷۹ سوره بقره می فرماید «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ»؛ ربا اعلان‌جنگ و مبارزه با خداست. مبتنی بر روایات اسلام ربا از زنا هم شدیدتر است؛ چرا که ربا رکود جامعه را به دنبال داشته، فاصله طبقاتی را زیاد و تجارت و تولید و فعالیت‌های اقتصادی جامعه را تعطیل می‌کند.

ربا بزرگ‌ترین آسیب و ضربه اقتصادی را به جامعه وارد نموده و برکت را از اموال سلب می‌کند. ربا ارزش‌های دینی چون قرض، انفاق، صدقه، خمس، زکات و…. را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و تمام امور باارزش در جامعه چون ایثار و احسان را از بین می‌برد.

ربا در چند قالب اعم از ربای قرضی و ربای معاملاتی دنبال می‌شود که در همه موارد مطلق سودگیری بدون کار و تلاش و فعالیت ربا و حرام است.

ربا با سودآوری و استفاده عاقلانه و شرعی از پول فرق زیادی دارد. اسلام راهکارهایی را برای افزایش پول قرار داده است که از جمله آن می‌توان به جعاله، مشارکت، مساقات، مزارعه، مضاربه و… اشاره نمود.

میان ربا و سودی که در اثر کار و تلاش اخذ می‌گردد باید تفاوت قائل شویم. این که در جعاله شخصی در برابر پول کار معینی را بر عهده می‌گیرد، در مضاربه پول ازیک‌طرف و کار از دیگری است و در مزارعه زمین از آن فردی و کار از دیگری و… تنها بخش از مصادیق قراردادهای شرعی اسلام برای حفظ مال و سرمایه است.
#سخنرانی
#دکتررفیعی
#سخنرانی_مذهبی