Скачать или смотреть ราชวัลลภเทิดไท้จอมราชัน ตอนที่ 2 หน่วยทหารรักษาพระองค์

การรักษาความปลอดภัยแด่พระมหากษัตริย์ในการสงครามและการเสด็จประพาสทั้งทางบกและทางน้ำนั้น ปรากฏตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาว่ามี “กรมรักษาพระองค์” ที่เป็นฝ่ายทหาร และ “กรมล้อมพระราชวัง” ที่เป็นฝ่ายพลเรือน ทำหน้าที่ ในการรักษาองค์พระมหากษัตริย์ แต่สำหรับจุดเริ่มต้นของหน่วยทหารรักษาพระองค์ ที่เป็นรูปแบบสมัยใหม่ของไทยถือได้ว่าเริ่มขึ้น ในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงริเริ่มให้คัดเลือกบุตรหลานของข้าราชการในราชสำนัก มาทดลองฝึกทหารรูปแบบใหม่กับครูฝึกต่างชาติ โดยเรียกขานกันว่า “ทหารมหาดเล็กไล่กา” และก่อตั้งเป็น “กองทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์” และในภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็น “กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์” ซึ่งได้ดำเนินกิจการไปด้วยความก้าวหน้า จนกระทั่งมีการปฏิรูประบบราชการครั้งใหญ่ เมื่อปีพุทธศักราช 2430 ได้มีการจัดตั้ง “กรมยุทธนาธิการ” ขึ้น เพื่อรวมการบังคับบัญชาทหารทั้งหมด ส่วนกิจการของ กรมทหารมหาดเล็กและกรมทหารรักษาพระองค์ ซึ่งเดิมมีลักษณะเป็นกองกำลังผสมนั้น ได้ถูกปรับเปลี่ยนให้เป็นกองพันทหารราบเพียงอย่างเดียว เรียกว่า “กองทหารราบในมหาดเล็กรักษาพระองค์”

จากนั้น ปีพุทธศักราช 2448 จึงมีการจัดโครงสร้างกองกำลังรบใหม่ตามแบบยุโรป มี 3 กองพล โดยกองพลที่ 1 เป็น กองพลรักษาพระองค์ ทำหน้าที่บัญชาการทหารในพระบรมมหาราชวัง ต่อมา ในปีพุทธศักราช 2451 มีการจัดระเบียบกองทัพอีกครั้ง กองพลที่ 1 มี 5 หน่วย ประกอบด้วย

-กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์

-กรมทหารราบที่ 2 มหาดเล็กรักษาพระองค์

-กรมทหารม้าที่ 1

-กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1

-กรมทหารช่างที่ 1

รวมทั้งยังมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบกองทัพ เพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์ต่าง ๆ ตลอดรัชกาล

เมื่อเข้าสู่รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว บทเรียนจากวิกฤติการณ์ ร.ศ.112 และเหตุการณ์กบฏ ร.ศ.130 ทำให้พระองค์ทรงทุ่มเทในการพัฒนากองทัพ จนเกิดการขยายตัวและพัฒนาขึ้นอย่างมากทรงสถาปนา “กรมวังนอก” เป็น “กรมทหารรักษาวัง” ซึ่งเป็นส่วนราชการที่ปกครองแบบกรมทหาร ด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ พระราชทานนามว่า “กรมทหารรักษาวังของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว”ซึ่งต่อมาในภายหลัง คือ กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์

ภายหลังจากประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครอง คณะราษฎรมีนโยบายลดขนาดกองทัพลง ทำให้ในช่วงปีพุทธศักราช 2476-2482 คงเหลือหน่วยทหารของกองพลที่ 1 ในระดับกองพันเท่านั้น จนกระทั่งเกิดกรณีพิพาทอินโดจีนระหว่างไทยกับฝรั่งเศส เมื่อปีพุทธศักราช 2483 และอีก 2 ปีต่อมา เกิดสงครามมหาเอเชียบูรพา จึงมีการจัดตั้งหน่วยรบที่มีการสนธิกำลังทหารจากหน่วยต่าง ๆ ขึ้นมาใหม่ โดยกองพลที่ 1 เป็นกำลังในกองหนุนทั่วไปในสมรภูมิต่าง ๆ ด้วย ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมสถาปนากองพลที่ 1 เป็น “กองพลที่ 1 รักษาพระองค์” นับว่าเป็นทหารหน่วยรักษาพระองค์ในระดับกองพลหน่วยแรกของกองทัพบกหลังจากนั้น ได้มีการขยายหน่วยทหารรักษาพระองค์เพิ่มขึ้น ทั้งในกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ

ในรัชกาลปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มีการเปลี่ยนแปลงหน่วยทหารรักษาพระองค์ และหน่วยทหารในพระองค์ ทำให้ในปัจจุบันกองทัพไทย มีหน่วยทหารรักษาพระองค์ที่อยู่ในกองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ รวมทั้งสิ้น 63 หน่วย ปฏิบัติหน้าที่ถวายอารักขาและถวายพระเกียรติต่อองค์พระมหากษัตริย์ ตลอดจนการปฏิบัติภารกิจสนองพระบรมราโชบายทั้งปวงให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ และยังความผาสุก สงบ ร่มเย็น สู่ผืนแผ่นดินไทย