บทสวดพระสหัสสนัย | เจริญธรรมานุสติ

คือ บทสวดที่ว่าด้วยการปฏิบัติเพื่อให้บรรลุธรรม
1. ทุกขาปะฏิปะทัง ทันธาภิญญัง – คือ ปฏิบัติลำบาก เข้าถึงได้ช้า หมายถึง บุคคลผู้จะปฏิบัติธรรมแต่เหตุต่างๆ ไม่เกื้อหนุนให้ปฏิบัติธรรม แต่พอปฏิบัติก็ยังเข้าถึงธรรมได้ช้า ต้องใช้ความเพียรเป็นเวลานาน แปลว่า ในอดีตชาติไม่สนับสนุนให้คนปฏิบัติธรรม ไม่สร้างศาสนสถาน แล้วยังสะสมปัญญาบารมี คือการปฏิบัติธรรมมาน้อยด้วย
2 ทุกขาปะฏิปะทัง ขิปปาภิญญัง – คือ ปฏิบัติลำบาก แต่เข้าถึงได้เร็ว หมายถึง บุคคลผู้จะปฏิบัติธรรมแต่เหตุต่างๆ ไม่เกื้อหนุนให้ปฏิบัติธรรม แต่พอปฏิบัติก็สามารถเข้าถึงได้ไว แปลว่า อดีตชาติสะสมปัญญาบารมี คือการปฏิบัติในอดีตมาดี แต่ไม่ค่อยสนับสนุนให้คนปฏิบัติธรรม ไม่สร้างศาสนาสถาน สร้างทานบารมีมาน้อย
3. สุขาปะฏิปะทัง ทันธาภิญญัง – คือ ปฏิบัติสะดวก แต่เข้าถึงได้ช้า หมายถึง บุคคลผู้จะปฏิบัติธรรม มีเหตุอันเหมาะสม เกื้อกูลแก่การประพฤติธรรม มีที่สัปปายะอย่างยิ่ง แต่พอปฏิบัติธรรมก็เข้าถึงได้ช้า ต้องใช้ความเพียรอยู่นาน แปลว่า ในอดีตชาติสนับสนุนให้คนปฏิบัติธรรม ทำบุญสร้างศาสนสถานไว้มาก แต่สะสมปัญญาบารมี คือการปฏิบัติธรรมมาน้อย
4. สุขาปะฏิปะทัง ขิปปาภิญญัง – คือ ปฏิบัติสะดวก เข้าถึงได้เร็ว หมายถึง บุคคลผู้ที่ปฏิบัติธรรม มีเหตุอันเหมาะสม เกื้อกูลแก่การประพฤติธรรม มีที่สัปปายะอย่างยิ่ง และเวลาปฏิบัติธรรมก็สามารถเข้าถึงได้เร็ว แปลว่า ในอดีตชาติสะสมทานบารมี คือการสนับสนุนการปฏิบัติธรรม สร้างศาสนสถาน อยู่บ่อยครั้ง และยังสะสมปัญญาบารมีมามาก คือทำความเพียร ปฏิบัติธรรมอยู่เนื่องนิตย์