اسماعیل تبرک تاج و نمایش‌های آیینی

اسماعیل تبرک تاج از کسانی است که در پاسداشت آیین هاو مراسم باستانی و کهن این مرز و بوم نسل در نسل تلاش نموده و در جشنواره های ملی بین المللی نیز خوش درخشیده است.
ایرانیان فرهنگ، روان و هویت خویش را در قالب رقص، نمایش های آیینی و جشن‌ها زنده نگه داشته‌اند و می‌توان گفت این نمایش‌ها نقش دانشگاه را برای آیندگان داشته است چرا که در دل همین رقص و آواز، آموزش کشاورزی، پاسداشت سرزمین، گرامیداشت بزرگان، شیوه‌های رزم، آداب بزم و بسیاری رازهای سر به مهر دیگر نهفته است. بازبینی و بازسازی این آیین‌ها، دستوری ارزشمند برای گره خوردن به روان، فرهنگ و هویت ایرانی، انسانی است.
نمایش آیینی چوب، زنده نگه داشتن حس میهن دوستی و آشنایی با فنون نبرد در دل نمایش است. این آیین با چیرگی ایلخانیان از صورت دیرین خود که نمایش آیینی با شمشیر بود به بازی با چوب جایگزین شد. مغول، ایرانی را از بازی با شمشیر بازداشته بود و ایرانیان چوب را جایگزین شمشیر کردند تا در زیر سایه ی شوم بیگانه هم روح خود را در سلحشوری و زنده دلی، زنده نگاه دارند.
حتن، گونه ای دگر از نمایش با معنای شیر بیشه و کرانه های کوهستان و سراسر حماسه و رزم و پیکار است و برای آمادگی بدن و روان سربازان، از آن سود می جسته اند.
نمایش آفر از زیباترین نمایش هایی است که به ریشه ی زندگی کشاورزی پیوند خورده است. این نمایش به گونه ای آموزش و از سوی دیگر چشیدن و چشاندن شیرینی کار است، کار در زمین کشاورزی.
اسماعیل “نمایش های آیینی” را نماد عرفان، حماسه، اندیشه و زندگی می دانست و این با همه ی چیزی که از بازی و نمایش می دانستم تفاوت داشت. بازی و نمایش برای او سرگرمی نبود.
با او به گفت و گو نشستم و “نمایش آیینی آفرِ کاشت” را در گروه “نمایش های آیینی بومی، محلی سرخس” تماشا کردم.
نمایش آیینی پاس داشت از زندگی است و نمادی از جشن های ایران باستان.
اینجا جشن و شادمانی رویکردی دیگر دارد و آن آموزش برای زندگی و همراه بودن با آفرینش و بهره گیری از آن است.
این نمایش ها از هرگونه رفتار ناپسند و سبک و بی ارزش و گزافه گویی و بیهودگی به دور است. هر حرکتی اینجا معنایی داشته و راز و رمزی را در خود نهفته دارد بعد نگران این می شوی که چرا این آیین های زیبا و نغز و آموزنده، در گذر تاریخ از جایگاه راستین خود بیرون رفته و مفهوم درست خود را از دست داده است؟
آن چه در این فیلم می بینید گفتگویی دوستانه با اسماعیل تبرک تاج و نیز شکار نماهایی ناب و زیباست که باید دوباره و با چشم باز ببینیم و برای زندگی و آموزش درست از آن بهره ببریم.
گفتگوی من با اسماعیل تبرک تاج مرا واداشت تا نگاهی دوباره به باورها و رفتارهای مردمان سرزمین کهن ایران داشته باشم و به دنبال خودی دیگر باشم، خودی که در آسیب ها و رنج های بی شمار در گذر تاریخ، صدمه دیده و نیازمند بازبینی و بازیابی و بهبود است.
http://edutopia.ir/?p=3143