GSET (ગુજરાત સ્ટેટ એલિજિબિલિટી ટેસ્ટ) મનોવિજ્ઞાન (Psychology) નો અભ્યાસક્રમ બે પેપરમાં વહેંચાયેલો છે: પેપર 1 (સામાન્ય પેપર - અધ્યાપન અને સંશોધન યોગ્યતા) અને પેપર 2 (વિષય-વિશિષ્ટ - મનોવિજ્ઞાન). આ અભ્યાસક્રમ UGC NET મનોવિજ્ઞાનના અભ્યાસક્રમ જેવો જ હોય છે.
GSET પેપર 1: સામાન્ય પેપર - અધ્યાપન અને સંશોધન યોગ્યતા (General Paper on Teaching & Research Aptitude)
આ પેપર બધા જ વિષયોના ઉમેદવારો માટે સમાન હોય છે અને સામાન્ય યોગ્યતાનું પરીક્ષણ કરે છે. તેમાં સામાન્ય રીતે નીચેના મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે:
અધ્યાપન યોગ્યતા: અધ્યાપનની સંકલ્પના, ઉદ્દેશ્યો, લાક્ષણિકતાઓ અને મૂળભૂત જરૂરિયાતો; શીખનારની લાક્ષણિકતાઓ; અધ્યાપનને અસર કરતા પરિબળો; અધ્યાપનની પદ્ધતિઓ; અધ્યાપન સહાયક સામગ્રી; મૂલ્યાંકન પ્રણાલી.
સંશોધન યોગ્યતા: સંશોધનનો અર્થ, લાક્ષણિકતાઓ અને પ્રકારો; સંશોધનના સોપાનો; સંશોધન પદ્ધતિઓ; સંશોધન નીતિશાસ્ત્ર; શોધનિબંધ લેખન; સંશોધનમાં ICT નો ઉપયોગ.
વાંચન-સમજણ: એક ફકરો આપવામાં આવશે જેના આધારે પ્રશ્નોના જવાબ આપવાના રહેશે.
પ્રત્યાયન (Communication): પ્રત્યાયનનો અર્થ, પ્રકારો અને લાક્ષણિકતાઓ; અસરકારક પ્રત્યાયન; અસરકારક પ્રત્યાયનના અવરોધો; સમૂહ માધ્યમો અને સમાજ.
તર્ક (ગાણિતિક તર્ક સહિત): સંખ્યા શ્રેણી, અક્ષર શ્રેણી, સાંકેતિક ચિહ્નો, સંબંધો; ગાણિતિક ક્રિયાઓ; તાર્કિક તર્ક (દલીલો, સિલોજીઝમ, સમાનતા, વેન ડાયાગ્રામ, ભારતીય તર્ક).
માહિતીનું અર્થઘટન: માહિતીના સ્ત્રોતો, પ્રાપ્તિ અને વર્ગીકરણ; ગુણાત્મક અને સંખ્યાત્મક માહિતી; ગ્રાફિકલ રજૂઆત (બાર ચાર્ટ, હિસ્ટોગ્રામ, પાઈ ચાર્ટ, ટેબલ ચાર્ટ, લાઇન ચાર્ટ); માહિતીનું અર્થઘટન અને શાસન.
માહિતી અને પ્રત્યાયન પ્રૌદ્યોગિકી (ICT): ICT ના સામાન્ય સંક્ષિપ્ત શબ્દો અને પરિભાષા; ઇન્ટરનેટ અને ઇ-મેઇલના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો; ઉચ્ચ શિક્ષણમાં ડિજિટલ પહેલ; ICT અને શાસન.
લોકો, વિકાસ અને પર્યાવરણ: વિકાસ અને પર્યાવરણ (મિલેનિયમ ડેવલપમેન્ટ અને સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ્સ); માનવ અને પર્યાવરણની આંતરક્રિયા (માનવ પ્રવૃત્તિઓ અને પર્યાવરણ પર તેની અસરો); પર્યાવરણીય મુદ્દાઓ; પ્રદૂષકોની માનવ સ્વાસ્થ્ય પર અસરો; કુદરતી અને ઉર્જા સંસાધનો; કુદરતી આફતો અને આપત્તિઓ; પર્યાવરણ સંરક્ષણ કાયદાઓ.
ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રણાલી: પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ અને શિક્ષણની સંસ્થાઓ; સ્વતંત્રતા પછીના ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ અને સંશોધનનો વિકાસ; ઓરિએન્ટલ, પરંપરાગત અને બિન-પરંપરાગત શિક્ષણ કાર્યક્રમો; વ્યાવસાયિક, તકનીકી અને કૌશલ્ય આધારિત શિક્ષણ; મૂલ્ય શિક્ષણ અને પર્યાવરણીય શિક્ષણ; નીતિઓ, શાસન અને વહીવટ.
GSET પેપર 2: મનોવિજ્ઞાન (Psychology - Subject Code 14)
આ પેપર મનોવિજ્ઞાનના મુખ્ય ખ્યાલો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. વિગતવાર અભ્યાસક્રમ વ્યાપક છે, પરંતુ તે સામાન્ય રીતે UGC NET મનોવિજ્ઞાનના અભ્યાસક્રમ સાથે સંરેખિત થાય છે અને તેમાં નીચેના વિષયોનો સમાવેશ થાય છે:
મનોવિજ્ઞાનનો ઉદ્ભવ: દાર્શનિક પાયા, વિચારધારાઓ (સ્ટ્રક્ચરલિઝમ, ફંક્શનલિઝમ, બિહેવિયરિઝમ, ગેસ્ટાલ્ટ, સાયકોએનાલિસિસ, હ્યુમેનિસ્ટિક, કોગ્નિટિવ, ટ્રાન્સપર્સનલ).
સંશોધન પદ્ધતિઓ અને આંકડાશાસ્ત્ર: વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ, સંશોધનના પ્રકારો, સંશોધન ડિઝાઇન, નમૂનાકરણ, ડેટા સંગ્રહ પદ્ધતિઓ, મનોવૈજ્ઞાનિક પરીક્ષણ, વર્ણનાત્મક અને અનુમાનાત્મક આંકડાશાસ્ત્ર, સહસંબંધ, રીગ્રેસન, ANOVA, ગુણાત્મક સંશોધન.
વર્તનના જૈવિક આધારો: ચેતાકોષો (Neurons), ચેતાતંત્ર (Nervous system), અંતઃસ્ત્રાવી પ્રણાલી (Endocrine system), મગજની રચના અને કાર્ય, સંવેદના અને પ્રત્યક્ષીકરણ, ચેતનાની અવસ્થાઓ.
બોધાત્મક મનોવિજ્ઞાન (Cognition): ધ્યાન, પ્રત્યક્ષીકરણ, શિક્ષણ (ક્લાસિકલ અને ઓપરેન્ટ કન્ડિશનિંગ, અવલોકનાત્મક શિક્ષણ), સ્મૃતિ (મોડેલ્સ, પ્રકારો, સિદ્ધાંતો), ભાષા, સમસ્યા-નિરાકરણ, નિર્ણય લેવો, બુદ્ધિ (સિદ્ધાંતો, માપન).
વ્યક્તિત્વ (Personality): વ્યક્તિત્વના સિદ્ધાંતો (સાયકોડાયનેમિક, હ્યુમેનિસ્ટિક, ટ્રેટ, સોશિયલ-કોગ્નિટિવ), વ્યક્તિત્વનું મૂલ્યાંકન.
પ્રેરણા અને લાગણી (Motivation and Emotion): પ્રેરણાના સિદ્ધાંતો, પ્રેરણાના પ્રકારો, લાગણીના સિદ્ધાંતો, તણાવ અને સામનો.
સામાજિક મનોવિજ્ઞાન (Social Psychology): સામાજિક બોધાત્મકતા, વલણ, રૂઢિપ્રયોગો, પૂર્વગ્રહ, જૂથ ગતિશીલતા, અનુરૂપતા, આજ્ઞાપાલન, આક્રમકતા, પરોપકાર, આંતરવ્યક્તિગત આકર્ષણ.
વિકાસલક્ષી મનોવિજ્ઞાન (Developmental Psychology): વિકાસના સિદ્ધાંતો (પિયાજે, એરિકસન, કોહલબર્ગ), વિકાસના તબક્કાઓ (બોધાત્મક, સામાજિક, ભાવનાત્મક, નૈતિક), આયુષ્યભરનો વિકાસ.
અસામાન્ય મનોવિજ્ઞાન (Abnormal Psychology): અસામાન્યતાની સંકલ્પનાઓ, મનોવૈજ્ઞાનિક વિકૃતિઓનું વર્ગીકરણ (DSM), વિવિધ વિકૃતિઓના કારણો અને લક્ષણો (ચિંતા, મૂડ, સાયકોટિક, વ્યક્તિત્વ વિકૃતિઓ), ઉપચારો (સાયકોડાયનેમિક, વર્તણૂકીય, બોધાત્મક, માનવતાવાદી).
આરોગ્ય મનોવિજ્ઞાન (Health Psychology): તણાવ અને સ્વાસ્થ્ય, સામનો કરવાની વ્યૂહરચનાઓ, સ્વાસ્થ્ય વર્તન, માંદગીમાં મનોવૈજ્ઞાનિક પરિબળો.
ઔદ્યોગિક મનોવિજ્ઞાન (Organizational Psychology): નોકરીનો સંતોષ, પ્રેરણા, નેતૃત્વ, સંસ્થાઓમાં જૂથ ગતિશીલતા, માનવ સંસાધન વ્યવસ્થાપન.
વ્યવહારુ મનોવિજ્ઞાન (Applied Psychology): કાઉન્સેલિંગ મનોવિજ્ઞાન, શૈક્ષણિક મનોવિજ્ઞાન, રમતગમત મનોવિજ્ઞાન, પર્યાવરણીય મનોવિજ્ઞાન, ફોરેન્સિક મનોવિજ્ઞાન.
સૌથી સચોટ અને અપ-ટુ-ડેટ અભ્યાસક્રમ મેળવવા માટે, આ કરવાની ખૂબ ભલામણ કરવામાં આવે છે:
GSET ની સત્તાવાર વેબસાઇટની મુલાકાત લો: મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટી ઓફ બરોડા સામાન્ય રીતે આ પરીક્ષાનું આયોજન કરે છે. "Syllabus" વિભાગ શોધો.
અધિકૃત PDF ડાઉનલોડ કરો: મોટાભાગની પરીક્ષા સંસ્થાઓ દરેક વિષય માટે વિગતવાર અભ્યાસક્રમની ડાઉનલોડ કરવા યોગ્ય PDF પ્રદાન કરે છે. તમને સામાન્ય રીતે મનોવિજ્ઞાન (વિષય કોડ 14) નો અભ્યાસક્રમ ત્યાં મળી જશે.
Информация по комментариям в разработке