Sena Hatip Dinçyürek - Sermâye-i Şefkat-i Osmâniye: ’93 Harbi Muhacirlerine İngiliz Yardımı

TARİH VAKFI
ANKARA TARTIŞMALARI – 2023/2024 - 3

3 Kasım 2023 – 19:00

Sermâye-i Şefkat-i Osmâniye: ’93 Harbi Muhacirlerine İngiliz Yardımı

Sena Hatip Dinçyürek
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşının tetiklediği ve tarihe “93 Harbi Muhacereti” olarak geçen kitlesel göç/kaçış hareketi Osmanlı topraklarında muazzam bir insani krize sebep olur. Mevcut kurumlar muhacirlerin acil ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzaktadır ancak beklenmedik bir destek gelecektir. Kırım Savaşı’nda Osmanlı’nın askeri müttefiki olan İngiltere, her ne kadar bu kez Osmanlı’yı savaş alanında Rusya karşısında yalnız bıraktıysa da, muhacirlere yardım çabalarına önemli bir katkıda bulunur. İngiliz Büyükelçisi Henry Layard öncülüğünde, İngiltere’de Müslüman muhacirler lehine kamuoyu oluşturulur. Angela Burdett-Coutts adlı hayırsever bir Barones tarafından “the Turkish Compassionate Fund” (Sermâye-i Şefkat-i Osmâniye) isimli bir kampanya hayata geçirilir. Toplanan yardımlar Osmanlı topraklarına getirilip, görevli ve gönüllü İngilizler tarafından, bizzat, muhacirlere ulaştırılır. Sermâye-i Şefkat-i Osmâniye adı altında çok sayıda hastane, aşevi, fırın, barınak ve yetimhane açılır. Osmanlı’da görev yapan İngiliz konsolosluk yetkilileri ve İstanbul’da Lady Layard başkanlığındaki “Hanımlar Komitesi” sürecin aktif birer parçasıdır. Bu süreç, insani diplomasi kavramına tarihsel bir örnek teşkil ettiği gibi, diplomasi ve hayırseverlik tarihi gibi iki ayrı alanı da bir arada görme imkânı sağlamaktadır.

Sena Hatip Dinçyürek
2006 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden, Tarih yandalıyla mezun oldu. 2010 yılında yüksek lisansını tamamladığı Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü’nde, 2018 yılında “An Ottoman Administrative Response to the Macedonian Question: The General Inspectorate of Rumelia (1902-1909)” başlıklı teziyle doktora derecesini almaya hak kazandı. Başta Bilkent ve TEDU olmak üzere Ankara’da çeşitli vakıf üniversitelerinde dersler verdi. A Compassionate Episode in Anglo-Ottoman History: British Relief to the ’93 Refugees (1877-78) başlıklı kitabı 2013 yılında Libra Kitap’tan yayınlanan Sena H. Dinçyürek, ilgi alanları olan II. Abdülhamid dönemi, Balkanlar, hayırseverlik ve kadın tarihi gibi konularda çalışmalar yapmakta; kısmi ve kolektif biyografilerle ilgilenmektedir.