زندگی پیامبر جنگ خیبر(تاریخ طبری): قسمت ۴

تاریخ الرسل و الملوک معروف به تاریخ طبری کتابی است به زبان عربی که توسط محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری، (درگذشت ۳۱۰ قمری) تاریخ‌نگار و پژوهش‌گرِ ایرانی مسلمان در ۳۰۳‌ق نوشته‌ شده‌است.

این کتاب، تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی می‌پردازد. در بخش بعدی کتاب طبری به نقل تاریخ پادشاهان ساسانی می‌پردازد، و از آنجا به نقل زندگی پیامبر اسلام، محمد می‌پردازد. در این کتاب وقایع پس از شروع تاریخ اسلامی (مقارن با هجرت به مدینه) به ترتیب سال تنظیم شده و تا سال ۳۰۲‌ق را در بر می‌گیرد.

تاریخ طبری شامل دو بخش کلی است:

تاریخ پیش از اسلام: بخش پیش از اسلام مشهورترین، مهم‌ترین قسمت آن است و نویسنده این بخش از کتاب را پس از پایان تفسیر طبری (تفسیر قرآنش) تألیف نمود.
پس از اسلام: در تاریخ پس از اسلام این کتاب، نویسنده وقایع را به صورت وقایع نگاری نقل می‌کند. این بخش (پس از اسلام) خود مشتمل بر سه بخش جداگانه دیگر است.
نکته در خور توجه این است که طبری از چه سالی شروع به نوشتن کتاب‌های خود کرده‌است ؟! برخی می‌گویند که او در سال ۲۱۰ ه‍.ق شروع به تحریر کتاب خود کرده‌است و برخی روایت‌ها حاکی از آن است که طبری بخش تاریخ عباسیان را در کتاب جداگانه‌ای به نام القطعین تألیف کرده‌است و این خود نشان دهنده این است که طبری تاریخ خود را فقط تا پایان دوره عباسیان نوشته‌است.

تاریخ طبری دارای ۱۶ جلد و مرجع عمده تاریخ ایران تا اول سده چهارم هجری است، همچنین این کتاب مأخذ عمده بسیاری از کسانی واقع شده‌است که بعد از طبری به تألیف تاریخ اسلام اهتمام ورزیده‌اند.

تاریخ طبری را ابوعلی بلعمی به فارسی ترجمه و تلخیص کرده‌است و چون از خود مطالب دیگری افزوده‌است و تغییرات دیگری نیز داده‌است، کتاب او نسبتاً تألیفی نو به حساب می‌آید و به نام خود او تاریخ بلعمی یا تاریخ نامه طبری نامیده شده‌است.

طبری در بیان مطالب از مقایسهٔ دیدگاه ادیان گوناگون نیز پرداخته‌است؛ مثل نظر ابن‌عباس و نظر علمای یهود، نظر علمای مسیحی، و نظر علمای زرتشتی.
منبع ما 5 جلدی تاریخ نامه طبری و یا تاریخ بلعمی هست جلد سوم.