«ΤΖΑΡΟΥΔΑ» (Χαλάστρα Θεσσαλονίκης) - Μακεδονικά τραγούδια

Μακεδονικό τραγούδι της αγάπης από τη Χαλάστρα (παλιά ονομασία Κουλακιά) Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα από τα χαρακτηριστικότερα τραγούδια που χορεύεται στη Χαλάστρα, ενώ η μελωδία και ο χορός συναντούνται και στις γύρω περιοχές με διαφορετικές κατά τόπους ονομασίες (π.χ. «Της Μαρίας» ή «της Λισσάβως» στα χωριά του Ρουμλουκίου, επίσης ως «Τζαρούδα» ή ως «Στάνο μωρ' Βελίκω» στο γειτονικό δίγλωσσο χωριο Κύμινα).

Η λέξη τζαρούδα σημαίνει νεαρή μαμή, μαία. «Tζάρα» σημαίνει μαμή, στο γλωσσικό ιδίωμα της Χαλάστρας, ενώ η υποκοριστική κατάληξη -ούδα είναι πλατιά διαδεδομένη στα γλωσσικά ιδιώματα της βόρειας Ελλάδας (τόσο στη Μακεδονία, όσο και στη Θράκη). Η πρωταγωνίστρια του τραγουδιού είναι μια Λισσάβω (Ελισσάβετ) η οποία ήταν τζαρούδα και εξομολογείται τον καημό της, καθώς θέλουν να την παντρέψουν με έναν μουσουλμάνο, ενώ εκείνη είναι ερωτευμένη με τον «Γκάρντα από το χωριό Κλειδί».

Διμερές τραγούδι και χορός, με το πρώτο μέρος σε αργό εντεκάσημο (και αντίστοιχο ιδιότυπο χορό) και το δεύτερο σε ταχύτερο, εντεκάσημο ρυθμό (και αντίστοιχο συρτό Μακεδονίας).

Στο πρώτο μέρος του βίντεο ακούμε τα λόγια του τραγουδιού, ενώ στο δεύτερο την οργανική του απόδοση με τη ζυγιά ζουρνάς και νταούλι.

- Τραγούδι: Νίκος Πολύχρος, ηχογράφηση 2012 στη Χαλάστρα
Δίσκος:"Τραγούδια της Θεσσαλονίκης από την Άλωση ως την απελευθέρωση" του Σάββα Μαυρίδη.
- Οργανικό κομμάτι: "Κύμινα Τραγούδια και Χοροί", σε επιμέλεια του κυρίου Γιάννη Βρύζα
- Μουσικοί: Γιώργος, Μήτσος και Κυριάκος Γευγελής ή "Ντομάτας"

Φωτογραφικό υλικό: η Χαλάστρα και η γύρω περιοχή του Αξιού

Οι στίχοι:
Τι κλαις, τι κλαις Λισσάβω κόρη τζαρούδα
κι μένα δεν του λες (χ2).
Τι να σου πω γλυκιά μου φιληνάδα
τι να σ' αφηγηθώ; (χ2)

Ωχ αμάν, γκελ αμάν τα σκουλαρίκια σου
ωχ αμάν, γκελ αμάν τα μπιλιτζίκια* σου.
Δεν σου 'πρεπε Λισσάβω κορ' τζαρούδα
τουν Μπαρλαμπάν' να πάρ'ς,
μον' σου 'πρεπε Λισσάβω κόρ' τζαρούδα
τουν Γκάρντα απ' του Κλειδί*.
Ωχ αμάν, γκελ αμάν τα σκουλαρίκια σου
ωχ αμάν, γκελ αμάν τα μπιλιτζίκια σου.

*μπιλιτζίκια = βραχιόλια
*ενν. το χωριό Κλειδί Ημαθίας, χωριό που πολιτισμικά ανήκει στο Ρουμλούκι

#Greek_folk_music #Macedonian_folk_song #Greek_Macedonia