PTSD - Post-müharibə dövrünün bəlası

Azərbaycanda PTSD - Post-traumatic stress disorder, PSP və ya PTSP - posttravmatik stress pozuntusu haqqında son vaxtlar daha çox danışılmasının səbəbi açıqdı: müharibədən yeni çıxmış cəmiyyət olaraq, bu hallarla rastlaşma tezliyimiz dəyişib.

Yəqin ki, belə hekayələri çox eşidirsiz: Müharibə görmüş əsgərin kibritlə siqareti yandırılanda qəfil davranış dəyişikliyi, yuxuda sayıqlaması, fləşbəklər, kabuslar yaşaması, daimi ölüm təhlükəsi hiss etməsi və ətrafı təhlükə kimi xarakterizə etməsi… Bioloji varlıq olaraq ən böyük hədəfimiz sağ qalmaqdı və bunun üçün təhlükələrdən qaçmalıyıq… Meşədə qəfil bir ayı ilə rastlaşanda bədənin avtoreakisyası olan - döyüş-qaç-don aktivləşir və biz seçim edirik. PTSD-si olanlarda isə bu reaksiya əsasən pozulur. Hətta real təhlükə olmayanda belə DQD reaksiyası aktivləşir. Amma bu problemlərlə təkcə müharibə qurbanları rastlaşmır.

PTSD - Post-traumatic stress disorder

PTSP, PSP - Posttravmatik stress pozuntusu birbaşa təcrübə və ya şahidlik edilmiş dəhşətli hadisələrdən qaynaqlanan psixi sağlamlıq vəziyyətidir.

Həyatımız boyu bir və ya bir neçə travma təcrübəsi yaşayır, bəlkə də əksəriyyətini uzunmüddətli təsirlər olmadan aşa bilirik. Amma milyonlarla adam fləşbəklər, kabuslar və neqativ düşüncələrin əsirinə çevrilir. PTSD şəxsi zəifliklərdən qaynaqlanmır. Bu hal təhlükəli təcrübələrin öhdəsindən gəlməyimizə imkan verən bəlli bioloji mexanizmlərin pozulmasından ortaya çıxır və yaxşı xəbər odur ki, müalicəsi mümkündür.

Mənbə:    • The psychology of post-traumatic stre...  
Köməkçi videolar: Pixabay