Hellevoetsluis

Geschiedenis
Het gebied Voorne-Putten bestond vroeger uit veen, kleigronden en moerassen. Permanente bewoning van Hellevoetsluis gaat terug naar de ijzertijd (ongeveer 800 v.Chr.). Er werd toen voornamelijk veeteelt beoefend, en in de Romeinse tijd vanaf 12 v.Chr. waarschijnlijk ook landbouw. Na de 3e eeuw verlieten mensen Voorne-Putten tot de 7e eeuw, in de 11e eeuw keerden de eerste bewoners terug naar wat later Hellevoetsluis zou worden. Omdat het gebied Voorne-Putten vaak overstroomde, begon men met inpolderen.[3]

Het poldergebied waar Hellevoetsluis zou ontstaan werd tussen 1367 en 1394 in cultuur gebracht en er werd meteen ook bewoning gepland. De eerste bewoners hielden zich voornamelijk bezig met landbouw en veeteelt.[4] Het vestinggebied was oorspronkelijk een klein haventje dat gebruikt werd door de bewoners van het 15e-eeuwse dorpje Nieuw-Helvoet.

De vesting Hellevoetsluis is in het begin van de 17e eeuw aangelegd om de oorlogs- en handelshaven te versterken. De zilvervloot werd in 1629 op de rede van Hellevoetsluis ontscheept. Op 11 november 1688 startte Willem III met zijn vloot een tocht naar Engeland om daar, samen met zijn vrouw Mary, de troon te bestijgen en koning van Engeland, Schotland en Ierland te worden.

Vanaf de 17e eeuw tot in 1834 voerden de Britse posterijen een dagelijkse verbinding uit met de pakketboot van Hellevoetsluis naar Harwich en vice versa. Vanuit Hellevoetsluis moest de Britse post dan worden gedistribueerd over de stedelijke postdiensten in de Republiek.

In 1798 werd onder bevel van buitengewone opzichter Jan Blanken een zeesluis en droogdok aangelegd.[5] Hellevoetsluis was de marinebasis van de Admiraliteit van de Maze. In de tijd dat Hellevoetsluis marinehaven was werd hier de door Piet Hein buitgemaakte zilvervloot aan wal gebracht. Aan die tijd herinneren nog gebouwen als het Tromphuys, affuitenloods, het kruythuys en het Ruyterhuys, vernoemd naar Michiel de Ruyter.

In 1813, op het einde van de Franse tijd in Nederland, vocht de Franse marine onder leiding van Emmanuel Halgan, om deze plek vooralsnog bezet te houden.[6]

De vesting was in die tijd belangrijk als (marine)haven en tot in de 19e eeuw bleef deze positie gehandhaafd. Doordat rond 1830 het Kanaal door Voorne werd gegraven was er een levendige handel en doorvaart naar Rotterdam, daarnaast had Hellevoetsluis verschillende marine-instellingen en opleidingsinstituten en een vestingartillerie.[7] Er werden in deze tijd verschillende militaire oefeningen met land en zeemacht gehouden in Hellevoetsluis en omstreken.[8] Nadat de Nieuwe Waterweg het Kanaal door Voorne nutteloos had gemaakt zette het verval in, wat nog versterkt werd toen in de jaren 30 van de twintigste eeuw de marinehaven naar Den Helder werd verplaatst en later tijdens de Tweede Wereldoorlog de Duitsers een deel van Hellevoetsluis sloopten om een beter schootsveld te krijgen ter verdediging van de eigen stellingen. In de jaren 60 keerde de marine in Hellevoetsluis tijdelijk terug als locatie voor tijdelijk uit dienst gestelde schepen van de mijnenveegdienst. Er is later nog een mijnenjager vernoemd naar de plaats: de Hr. Ms. Hellevoetsluis. Na het vertrek van dit onderdeel van de marine stagneerde de lokale economie.[9]

In 1905 kreeg Hellevoetsluis een stoomtramlijn naar Spijkenisse en Rotterdam Rosestraat. Dit was één der Rotterdamse Tramweg Maatschappij-lijnen in de regio. Later reden er (ook) dieseltrams. In 1966 was het de laatste RTM-tramlijn die werd opgeheven, en de één na laatste streektramlijn in Nederland.(de laatste, en tevens oudste, is de huidige HTM-lijn 1) Het diagonale tracé naar Spijkenisse is tegenwoordig fietspad.


He