Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο

Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο, Ελλάδα

Με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς/ Βραβείο Europa Nostra 2022 βραβεύεται το έργο της στερέωσης και αποκατάστασης του Μνημείου της Επισκοπής στη Σίκινο,, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων.

Πρόκειται για ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιο λόγω της μετατροπής του σε βυζαντινό ναό με αδιάλειπτη χρήση.

Το αρχαίο οικοδόμημα συνδυάζεται με διαδοχικές επεμβάσεις κατά τον μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια, προσφέροντας ένα μοναδικό παλίμψηστο ιστορικών περιόδων που σπάνια διασώζεται σε άλλες περιπτώσεις αρχαίων μνημείων.

Σοβαρά πληγωμένο από καταστροφικούς σεισμούς και ανθρώπινες επεμβάσεις ανά τους αιώνες, το μνημείο εγκαταλείφθηκε τον 20ο αιώνα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων το 2016 αποφάσισε την αποκατάστασή του και την επαναλειτουργία του για το κοινό. Την μελέτη αποκατάστασής του ανέλαβε το επιστημονικό προσωπικό της Εφορείας, εγχείρημα που υποστηρίχθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το Ίδρυμα Α. & Μ. Μαρτίνου με την χρηματοδότηση της στατικής και γεωτεχνικής μελέτης. Το συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Το εντυπωσιακό αρχαίο μαυσωλείο, που δημιουργήθηκε στους μεταβατικούς αιώνες της Ύστερης Αρχαιότητας, υπήρξε διαχρονικά τοπόσημο για το νησί της Σικίνου. Η αρχαιολογική έρευνα που έλαβε χώρα κατά την αναστήλωση του μνημείου εμπλούτισε τις γνώσεις μας για τα ταφικά μνημεία της ρωμαϊκής περιόδου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και για την βυζαντινή ναοδομία στις Κυκλάδες. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης της Επισκοπής, αποκαλύφθηκαν πολύτιμα τεκμήρια του παρελθόντος, όπως επιγραφές και σπαράγματα ρωμαϊκών και βυζαντινών τοιχογραφιών, για την διατήρηση των οποίων εγκαταστάθηκε σύστημα παρακολούθησης μικροκλίματος. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ο ερμητικά σφραγισμένος, ασύλητος τάφος μιας γυναίκας της ανώτερης τάξης, ονόματι «Νεικώ».