ΠΛΑΓΙΑ ΚΟΝΙΤΣΑΣ - ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΖΕΡΜΑΣ 4k

Η Πλαγιά (πρώην Ζέρμα[1]) είναι ορεινό χωριό του δήμου Κόνιτσας στον νομό Ιωαννίνων της Ηπείρου. Ιστορικά ανήκει στην περιοχή των Μαστοροχωρίων[2] και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 50 κατοίκους[3].

Η Πλαγιά βρίσκεται στα βορειοδυτικά του νομού Ιωαννίνων, στα όρια με το νομό Καστοριάς. Είναι αμφιθεατρικά κτισμένη στη τοποθεσία Κρουσιανά στις βουνοπλαγιές Μπουχέτσι του Γράμμου[4], βόρεια του ποταμού Σαραντάπορου και κοντά στην Ε.Ο. Κοζάνης - Ιωαννίνων σε υψόμετρο 980 μέτρων[5][6]. Απέχει 104 χιλιόμετρα (μέσω Κόνιτσας) βορειοδυτικά από τα Ιωάννινα και 43 χλμ. βορειοδυτικά από τη Κόνιτσα[7]. Το σημερινό χωριό δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1970[6], καθώς η παλιά Πλαγιά (όπως και άλλα χωριά της ευρύτερης περιοχής[4]) εγκαταλείφθηκε λόγω καθίζησης των εδαφών και οι κάτοικοί της έκτισαν νέα σπίτια σε καταλληλότερα και ασφαλέστερα εδάφη που παραχωρήθηκαν από τη νομαρχία Ιωαννίνων[8]. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και αρκετοί από αυτούς το χειμώνα μετακινούνται με τα κοπάδια τους σε κλιματικά ηπιότερα μέρη[6].
Ιερά Μονή Παναγίας Ζέρμας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στη Κοίμηση της Θεοτόκου και θεωρείται από τα παλιότερα μοναστήρια της Ηπείρου. Τεκμηριωμένα χρονολογείται τον 17ο αιώνα σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή στη δυτική πλευρά του καθολικού, όπου αναγράφεται ως έτος κτίσης το 1656 από τον Ιωάννη Νικολάου, και σωζόμενη σφραγίδα της μονής του έτους 1618[25]. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, η ίδρυσή του ανάγεται μαζί με αυτήν της Μονής Μολυβδοσκεπάστου την περίοδο που αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Κωνσταντίνος Πωγωνάτος (641 - 688) .
Βρίσκεται σε λόφο δυτικά από την Πλαγιά, απέναντι από το παλιό χωριό της Ζέρμας, ανάμεσα σε δάσος δρυών και στη δεξιά πλευρά του περνά ο χείμαρρος "Μεγαλάκκος" ή "Μακρυλάκκος" που καταλήγει στον Σαραντάπορο[26][27].
Από το μοναστηριακό συγκρότημα διασώζονται το καθολικό, η μαρμάρινη πύλη με τις ανάγλυφες διακοσμήσεις και μερικοί τοίχοι των κελιών της. Το καθολικό της (που έχει κηρυχθεί από το 1962 αρχαίο μνημείο[28]), είναι τρίκλιτη βασιλική με τρεις τρούλους με ξεχωριστές τοιχογραφίες.