Cú vấp ngàn tỷ đô của Trung Quốc?

Cú vấp ngàn tỷ đô của Trung Quốc?

Trong suốt một thập kỷ qua, Trung Quốc đã và đang theo đuổi một trong những dự án đầy tham vọng nhất lịch sử nhân loại, một kế hoạch vĩ đại với tầm ảnh hưởng vươn tới mọi ngõ ngách trên thế giới. Với tổng vốn đầu tư lên tới 1,3 nghìn tỷ đô la Mỹ, dự án đã lan tỏa tới hơn 140 quốc gia, góp phần xây dựng nên một loạt công trình đồ sộ, từ mạng lưới đường sắt cao tốc hiện đại cho đến những con đập thủy điện khổng lồ.

Đó chính là Sáng kiến Vành đai và Con đường, một tầm nhìn chiến lược của Trung Quốc nhằm củng cố tầm ảnh hưởng và vị thế cường quốc trên trường quốc tế thông qua chuỗi dự án đầu tư quy mô lớn. Tuy nhiên, mọi thứ đã không diễn ra hoàn toàn suôn sẻ như dự kiến. Minh chứng rõ nét nhất là Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan, một dự án được quảng bá rầm rộ với kinh phí khổng lồ lên đến 60 tỷ đô la Mỹ, nhưng đến nay vẫn chưa thể hoàn thành.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra với Cảng cạn Khorgos Gateway tại Kazakhstan. Dự án này được khởi công với mức đầu tư hơn 9 tỷ đô la Mỹ, nhưng giới chuyên gia nhận định rằng nó gần như không mang lại hiệu quả thiết thực. Những siêu dự án trị giá hàng tỷ đô la như vậy đã xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới, không chỉ giới hạn ở các quốc gia đang phát triển. Montenegro, Hy Lạp và thậm chí cả Ý, tất cả đều đã nhận được hàng tỷ đô la từ Trung Quốc để triển khai những dự án đầy tham vọng, và điểm chung của chúng là gì?

Tất cả đều đang trong tình trạng dang dở, vượt quá ngân sách dự kiến hoặc bị bỏ hoang hoàn toàn. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi nhiều quốc gia từng hào hứng vay vốn giờ đây đang phải chật vật để trả nợ. Ước tính có đến hơn một phần tư trong số các khoản vay ban đầu đã lâm vào tình trạng vỡ nợ, đồng nghĩa với việc Trung Quốc đã phải chi ra hơn 240 tỷ đô la Mỹ để giải cứu các dự án.

Sáng kiến Vành đai và Con đường từng được kỳ vọng sẽ trở thành trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng thứ từng được ca ngợi là "dự án của thế kỷ" giờ đây lại đang đứng trước nguy cơ trở thành "thất bại của thế kỷ". Vậy, Sáng kiến Vành đai và Con đường là gì? Tại sao nó lại đối mặt với nguy cơ thất bại và điều này có ý nghĩa như thế nào đối với Trung Quốc ở thời điểm hiện tại?

Cần lưu ý rằng không phải mọi dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường đều thất bại hoàn toàn. Bên cạnh những dự án vượt quá ngân sách hoặc thiếu tính khả thi, vẫn có những dự án mang lại một số lợi ích nhất định, tạo công ăn việc làm và thu hút đầu tư cho quốc gia sở tại, điển hình như khu phức hợp dân cư Forest City tại Malaysia. Nhưng theo thời gian, thực tế phũ phàng của nhiều dự án đã dần được phơi bày.